Vitamin D là một loại vitamin cực kỳ quan trọng, tác động mạnh mẽ đến một số hệ thống trong cơ thể (1).
Không giống hầu hết các loại vitamin khác, vitamin D có chức năng thực sự như một hoóc môn, và mỗi một tế bào trong cơ thể có một thụ thể cho nó.
Khi da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, cơ thể chúng ta tạo ra vitamin D từ cholesterol.
Vitamin D tìm thấy trong một số loại thức ăn chẳng hạn như cá béo và các sản phẩm làm từ sữa đã được bổ sung các chất dinh dưỡng, tuy nhiên, chỉ bổ sung vitamin D thông qua chế độ dinh dưỡng là chưa đủ.
Lượng tiêu thụ vitamin D hàng ngày được khuyến cáo thường là khoảng 400-800 IU, nhưng nhiều chuyên gia khuyên rằng bạn nên hấp thụ lượng vitamin D nhiều hơn thế.
Hiện tượng thiếu vitamin D rất phổ biến. Ước tính khoảng 1 tỷ người trên thế giới có lượng vitamin trong máu thấp (2).
Theo một nghiên cứu năm 2011, 41,6% người trưởng thành ở Mỹ đang thiếu vitamin này. Con số này lên đến 69,2% ở người Tây Ban Nha và 82,1% ở người Mỹ gốc Phi (3).
Đây là những yếu tố nguy cơ thông thường gây ra thiếu hụt vitamin D:
- Có làn da sẫm màu.
- Là người già.
- Đang thừa cân hoặc béo phì.
- Không ăn nhiều cá hoặc sữa.
- Sống xa xích đạo, nơi quanh năm ít có ánh nắng mặt trời.
- Luôn luôn sử dụng kem chống nắng khi đi ra ngoài.
- Ở trong nhà.
Những người sống gần xích đạo và thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời ít bị thiếu vitamin bởi vì da của họ sản sinh đủ vitamin D để đáp ứng nhu cầu của cơ thể.
Hầu hết mọi người không nhận ra rằng họ thiếu vitamin D, bởi vì các triệu chứng nói chung thường không rõ ràng. Bạn không thể dễ dàng nhận thấy các triệu chứng này, ngay cả khi chúng đang ảnh hưởng tiêu cực đáng kể đến chất lượng cuộc sống của bạn.
Dưới đây là 8 dấu hiệu và triệu chứng thiếu vitamin D.
Nội Dung Chính
1. Thường xuyên bị bệnh hoặc bị nhiễm trùng
Một trong những vai trò quan trọng nhất của vitamin D là giữ hệ thống miễn dịch của bạn đủ mạnh để chống lại các vi rút và vi khuẩn gây bệnh.
Nó trực tiếp tương tác với các tế bào có chức năng chống nhiễm trùng (4).
Nếu bạn thường xuyên bị ốm, đặc biệt là cảm lạnh hoặc cảm cúm, thì mức vitamin D thấp có thể là một trong những nguyên nhân.
Một số nghiên cứu quan sát lớn đã chỉ ra mối liên hệ giữa thiếu vitamin D và các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp như cảm lạnh, viêm phế quản và viêm phổi (5, 6).
Một số nghiên cứu cho thấy uống bổ sung vitamin D ở liều lên đến 4.000 IU mỗi ngày có thể làm giảm nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp (7, 8, 9).
Trong một nghiên cứu ở những người bị rối loạn phổi mãn tính COPD, việc uống vitamin liều cao trong suốt một năm chỉ có tác dụng đáng kể đối với những người thiếu vitamin D nặng (10).
Tổng kết: Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong chức năng miễn dịch. Một trong những triệu chứng phổ biến nhất của thiếu vitamin D là tăng nguy cơ bệnh tật hoặc nhiễm trùng.
2. Kiệt sức và mệt mỏi
Thiếu vitamin D là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng mệt mỏi.
Thật không may, không ai nghĩ nó lại là nguyên nhân gây ra mệt mỏi.
Nhiều trường hợp nghiên cứu đã chỉ ra hàm lượng vitamin D trong máu thấp có thể gây mệt mỏi, từ đó ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống (11, 12).
Trong một trường hợp, một người phụ nữ đã phàn nàn về chứng mệt mỏi và đau đầu mãn tính ban ngày đã được kiểm tra và phát hiện ra rằng hàm lượng vitamin D trong máu của bà chỉ ở mức 5,9ng/ml. Hàm lượng này rất thấp, vì chỉ cần hàm lượng vitamin D trong máu dưới mức 20ng/ml đã được coi là thiếu vitamin D rồi.
Khi người phụ nữ này uống bổ sung vitamin D, hàm lượng vitamin D trong máu của bà ấy tăng lên tới 39 ng/ml và các triệu chứng của bà ấy cũng biến mất (12).
Tuy nhiên, ngay cả khi hàm lượng vitamin D trong máu không ở mức quá thấp thì nó cũng có thể tác động tiêu cực đến mức năng lượng.
Một nghiên cứu quan sát lớn đã xem xét các mối quan hệ giữa vitamin D và chứng mệt mỏi ở phụ nữ trẻ.
Nghiên cứu cho thấy rằng phụ nữ có hàm lượng vitamin D trong máu dưới 20 ng/ml hay trong khoảng 21 – 29 ng/ml thường cảm thấy mệt mỏi hơn so với những người có hàm lượng vitamin D trong máu cao hơn 30 ng/ml (13).
Một nghiên cứu quan sát khác có đối tượng nghiên cứu là các nữ y tá đã chỉ ra mối liên kết mạnh mẽ giữa hàm lượng vitamin D thấp và việc tự báo cáo mệt mỏi.
Hơn nữa, các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng 89% các y tá bị thiếu vitamin D (14).
Tổng kết: Kiệt sức và mệt mỏi có thể là một dấu hiệu biểu hiện rằng bạn đang thiếu vitamin D. Việc bổ sung vitamin D có thể giúp bạn cải thiện mức năng lượng.
3. Nhức xương và đau lưng
Vitamin D tham gia vào việc duy trì sức khỏe xương thông qua một số cơ chế.
Một trong số các cơ chế đó là cải thiện khả năng hấp thu canxi của cơ thể.
Nhức xương và đau lưng dưới có thể là dấu hiệu cơ thể thiếu vitamin D trong máu.
Các nghiên cứu quan sát lớn đã tìm thấy mối quan hệ giữa thiếu vitamin D và đau lưng dưới mãn tính (15, 16, 17).
Một nghiên cứu đã xem xét mối liên kết giữa hàm lượng vitamin D trong máu và bệnh đau lưng ở hơn 9,000 phụ nữ lớn tuổi.
Các nhà nghiên cứu thấy rằng những người thiếu vitamin D dễ bị đau lưng, bao gồm cả chứng đau lưng nặng làm hạn chế hoạt động hàng ngày của họ (17).
Trong một nghiên cứu kiểm soát, những người bị thiếu vitamin D có khả năng bị đau xương chân, xương sườn hoặc khớp gấp hai lần so với những người có nồng độ vitamin D trong máu ở mức bình thường (18).
Tổng kết: Nồng độ vitamin D trong máu thấp có thể là nguyên nhân hoặc một trong những yếu tố gây nhức xương và đau lưng dưới.
4. Trầm cảm
Trầm cảm cũng có thể là biểu hiện của việc thiếu vitamin D
Trong các nghiên cứu đánh giá, các nhà nghiên cứu đã liên kết tình trạng thiếu vitamin D với bệnh trầm cảm, đặc biệt là ở người lớn tuổi (19, 20).
Trong một phân tích, 65% các nghiên cứu quan sát chỉ ra mối quan hệ giữa nồng độ vitamin D trong máu thấp và bệnh trầm cảm.
Mặt khác, hầu hết các thử nghiệm kiểm soát, thiên về khoa học hơn là nghiên cứu quan sát, không chỉ ra bất kỳ liên kết giữa hai tình trạng này (19).
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu trực tiếp tham gia phân tích các nghiên cứu lưu ý rằng hàm lượng vitamin D trong máu của các đối tượng trong nghiên cứu này thường rất thấp.
Ngoài ra, họ lưu ý rằng một số nghiên cứu có thể không kéo dài đủ lâu để thấy được hiệu quả của việc bổ sung vitamin D đối với tâm trạng.
Một số nghiên cứu kiểm soát cho thấy rằng bổ sung vitamin D giúp những người đang thiếu vitamin D cải thiện bệnh trầm cảm, bao gồm trầm cảm theo mùa diễn ra trong những tháng lạnh (21, 22).
Tổng kết: Trầm cảm và thiếu vitamin D có liên quan với nhau và một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng bổ sung vitamin D sẽ giúp cải thiện tình trạng trầm cảm.
5. Vết thương lâu lành
Vết thương lâu lành sau phẫu thuật hoặc chấn thương có thể là một dấu hiệu cho thấy lượng vitamin D trong máu quá thấp.
Kết quả từ một nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy rằng vitamin D làm tăng lượng sản phẩm của các hợp chất rất quan trọng, những hợp chất này giúp hình thành lớp da mới như là một phần trong quá trình chữa lành vết thương (23).
Một nghiên cứu trên những bệnh nhân đã phẫu thuật răng miệng phát hiện ra rằng thiếu vitamin D gây ra một số tổn hại nhất định ở một vài khía cạnh trong quá trình chữa lành vết thương (24).
Người ta cũng cho rằng, vai trò của Vitamin D trong việc kiểm soát tình trạng viêm và chống nhiễm trùng là rất quan trọng khi chữa một số vết thương.
Một phân tích xem xét các bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường và bị nhiễm trùng chân.
Phân tích này thấy rằng những người bị thiếu vitamin D nặng có khả năng gặp các dấu hiệu viêm nhiễm cao hơn, việc này có thể gây nguy hiểm trong quá trình chữa bệnh (25).
Thật không may, tại thời điểm này có rất ít nghiên cứu về tác dụng của việc bổ sung vitamin D đối với khả năng chữa lành vết thương ở những người bị thiếu vitamin D.
Tuy nhiên, một nghiên cứu cho thấy rằng khi những bệnh nhân loét chân thiếu vitamin D khi được điều trị với vitamin này, thì trung bình họ đã giảm 28% kích thước vết loét (26).
Tổng kết: Thiếu vitamin D có thể làm các vết thương sau phẫu thuật, chấn thương hoặc nhiễm trùng lâu lành.
6. Mất xương
Vitamin D đóng một vai trò rất quan trọng trong chuyển hóa xương và hấp thụ canxi.
Nhiều phụ nữ lớn tuổi, những người được chẩn đoán mất xương tin rằng họ cần phải bổ sung thêm canxi. Tuy nhiên, họ cũng có thể thiếu vitamin D nữa.
Mật độ khoáng xương thấp là một dấu hiệu cho thấy rằng xương đang dần mất canxi và các khoáng chất khác. Điều này làm tăng nguy cơ gãy xương ở người lớn tuổi, đặc biệt là phụ nữ.
Trong một nghiên cứu quan sát lớn ở hơn 1,100 phụ nữ trung niên đang trong thời kỳ mãn kinh hoặc tiền mãn kinh, các nhà nghiên cứu đã thấy một mối liên kết mạnh mẽ giữa hàm lượng vitamin D trong máu thấp và mật độ khoáng xương thấp (27).
Tuy nhiên, một nghiên cứu kiểm soát cho thấy rằng phụ nữ từng bị thiếu vitamin D khi bổ sung vitamin D ở liều cao cũng không làm tăng mật độ khoáng trong xương, dù hàm lượng vitamin D trong máu của họ được cải thiện (28).
Dù vậy, bổ sung đủ vitamin D và duy trì hàm lượng vitamin trong máu ở mức tối ưu có thể là một phương án tốt để bảo vệ xương và giảm nguy cơ gãy xương.
Tổng kết: Chẩn đoán mật độ khoáng xương thấp có thể là một dấu hiệu cho thấy cơ thể thiếu vitamin D. Để duy trì xương chắc khỏe khi ngày một lớn tuổi hơn, bạn cần bổ sung đủ vitamin D.
7. Rụng tóc
Nguyên nhân phổ biến gây ra rụng tóc là do căng thẳng.
Tuy nhiên, khi tóc bạn rụng quá nhiều, nguyên nhân có thể là do bạn bị bệnh hoặc thiếu dinh dưỡng.
Rụng tóc ở phụ nữ có liên quan đến việc thiếu vitamin D, mặc dù, cho đến nay, có rất ít nghiên cứu về vấn đề này (29).
Rụng tóc từng vùng là một bệnh tự miễn dịch biểu hiện qua việc tóc và lông rụng nhiều thành từng mảng. Nó có liên quan tới bệnh còi xương, một bệnh gây mềm xương ở trẻ em do thiếu vitamin D (30).
Hàm lượng vitamin D trong máu thấp có liên quan với bệnh rụng tóc từng vùng và có thể là một yếu tố phát triển bệnh (31, 32, 33).
Một nghiên cứu ở những người bị rụng tóc từng vùng cho thấy nồng độ vitamin D trong máu thấp có xu hướng được liên kết với tình trạng rụng tóc quá nhiều (33).
Trong một ví dụ thực tiễn, các ứng dụng cục bộ của một loại vitamin tổng hợp đã điều trị thành công bệnh rụng tóc cho một đứa trẻ bị khiếm khuyết các thụ thể vitamin D (34).
Tổng kết: Rụng tóc (hói kiểu nữ hoặc rụng tóc từng vùng tự miễn dịch) có thể là một dấu hiệu thiếu vitamin D.
8. Đau cơ
Nguyên nhân gây đau cơ thường rất khó xác định.
Có một số bằng chứng cho thấy thiếu vitamin D có thể là nguyên nhân tiềm năng gây đau cơ ở trẻ em và người lớn (35, 36, 37).
Trong một nghiên cứu, 71% những người đau cơ mãn tính bị thiếu vitamin D (37).
Các thụ thể vitamin D tồn tại trong tế bào thần kinh gọi là thụ thể đau, vì chúng cảm thụ cơn đau.
Một nghiên cứu ở chuột cho thấy rằng thiếu vitamin D gây đau và nhạy cảm do sự kích thích của thụ thể đau trong cơ bắp (38).
Một vài nghiên cứu cho thấy rằng việc bổ sung vitamin D liều cao có thể làm giảm các loại đau ở những người đang thiếu vitamin D (39, 40).
Một nghiên cứu ở 120 trẻ em thiếu vitamin D và có những cơn đau kéo dài cho thấy rằng chỉ một liều vitamin đã giảm trung bình của 57% mức độ các cơn đau (40).
Tổng kết: Các cơn đau mãn tính và hàm lượng vitamin D trong máu thấp có liên quan với nhau, có thể là do sự tương tác giữa vitamin D và các tế bào thần kinh cảm biến đau.
Điều chỉnh sự thiếu hụt vitamin D rất đơn giản
Thiếu vitamin D vô cùng phổ biến và hầu hết mọi người không quan tâm đến nó.
Đó là bởi vì các triệu chứng thường khó nhận ra và không cụ thể, có nghĩa là rất khó để biết triệu chứng đó có phải do thiếu vitamin D gây ra hay không.
Nếu bạn nghĩ rằng bạn bị thiếu vitamin D, bạn nên đến gặp bác sĩ và đo hàm lượng vitamin D trong máu, điều này rất quan trọng.
May mắn thay, tình trạng thiếu vitamin D thường dễ khắc phục. Bạn có thể tắm nắng nhiều hơn, ăn nhiều thực phẩm giàu vitamin D hoặc chỉ đơn giản là uống bổ sung vitamin D.
Khắc phục tình trạng thiếu vitamin D rất đơn giản, dễ dàng và có lợi cho sức khỏe của bạn.
Đọc thêm về vitamin D: Bao nhiêu Vitamin D là đủ cho sức khỏe tối ưu?
