Chất béo trong chế độ ăn uống là vấn đề gây ra rất nhiều tranh cãi.
Chỉ cần truy cập tìm kiếm từ “chất béo” trên google, bạn sẽ dễ dàng thấy rất nhiều thảo luận xoay quanh về chất béo động vật, chất béo thực vật, dầu hạt và tất cả những gì liên quan đến nó.
Và một trong số ít các chất béo mà hầu hết mọi người đều đồng ý là khỏe mạnh là dầu ôliu nguyên chất.
Loại dầu này có mặt trong khẩu phẩn ăn của người dân Địa Trung Hải, và là một chất béo truyền thống luôn có trong các quần thể khỏe mạnh nhất trên thế giới.
Thực tế cũng có tương đối nhiều nghiên cứu về lợi ích sức khỏe tuyệt vời mà dầu ôliu mang lại.
Các nghiên cứu cho thấy rằng, các axit béo và chất chống oxy hóa có trong dầu ôliu mang lại một số lợi ích sức khỏe mạnh mẽ có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
1. Dầu Ôliu Là Dầu Gì Và Được Sản Xuất Như Thế Nào?
Dầu ôliu là dầu được ép từ quả oliu, là quả của cây ôliu.
Quá trình tạo dầu ôliu rất đơn giản, bạn chỉ cần ép mạnh quả oliu sẽ khiến dầu ôliu chảy ra.
Nhưng đó vẫn là một vấn đề lớn đối với dầu ô liu. Nó không phải luôn luôn được sản xuất như những gì bạn nghĩ. Vẫn có một số lô dầu chất lượng thấp được chiết xuất từ các chất hóa học, thậm chí là được pha loãng với các loại dầu khác rẻ hơn.
Vì vậy, mua đúng loại dầu ô liu là điều vô cùng quan trọng.
Dầu oliu tốt nhất là loại dầu được chiết xuất bằng phương pháp tự nhiên, đạt tiêu chuẩn hóa cho độ tinh khiết và chất lượng nhất định như hương vị và mùi.
Dầu ôliu có chất lượng cao nhất là dầu extra virgin. Nó có hương vị rất đặc biệt, có chứa chất chống ôxy hóa phenolic, và đó chính là lý do tại sao dầu ôliu lại rất có lợi.
Ngoài dầu ôliu nguyên chất (extra virgin oliu), cũng có nhiều loại dầu ôliu tinh chế, thường được chiết xuất với dung môi, được xử lý bằng nhiệt hoặc thậm chí được pha loãng với các loại dầu khác rẻ hơn như dầu đậu nành và dầu cải.
Chính vì lí do này, mà tôi mới khuyên bạn nên sử dụng dầu ôliu nguyên chất.
Trên thị trường hiện nay có rất nhiều đơn vị bán dầu ôliu, do đó bạn cần phải tìm hiểu thật cần thận để tìm được nguồn bán uy tín. Và ngay cả dầu được dán nhãn là “extra virgin”(dầu ôliu nguyên chất) cũng được pha trộn với các loại dầu rẻ hơn.
Tóm lại: dầu “extra virgin”(dầu ôliu nguyên chất) là loại dầu 100% tự nhiên, có hàm lượng chất chống ôxy hóa rất cao. Bên cạnh đó, cũng có nhiều loại dầu ôliu được pha trộn với các loại dầu rẻ hơn.
2. Thành Phần Dinh Dưỡng Của Dầu Ôliu Nguyên Chất
Dầu ôliu là khá bổ dưỡng.
Nó chứa nhiều vitam E và nhiều axit béo cơ lợi.
Đây là lượng giá trị dinh dưỡng của 100 gam dầu ô liu:
Chất béo bão hòa: 13,8%.
Không bão hòa đơn béo: 73% (hầu hết của nó là 18 cacbon axit oleic dài).
Omega-6: 9,7%.
Omega-3: 0,76%.
Vitamin E: 72% RDA.
Vitamin K: 75% RDA.
Nhưng dầu ôliu nguyên chất thực sự mang lại nhiều lợi ích vượt trội là nhờ làm lượng chất chống ôxy hóa trong nó rất cao.
Các thành phần chất có trong dầu ôliu có hoạt tính sinh học, và một trong số chúng có thể giúp chống lại một số căn bệnh nghiêm trọng.
Một số các chất chống oxy hóa chính là oleocanthal có khả năng chống viêm, oleuropein giúp bảo vệ cholesterol LDL từ quá trình Ôxy hóa.
Một số người phàn nàn rằng, dầu oliu có tỷ lệ omega-6 cao hơn so với omega-3 (hơn 10:1), nhưng bạn cũng phải nhớ rằng, tổng lượng chất béo không bão hòa đa vẫn còn tương đối thấp, vì vậy điều này không đáng lo ngại.
Tóm lại: Dầu ôliu rất giàu chất béo không bão hòa đơn và có chứa một lượng tương đối vitamin E, K, và lượng lớn chất chống ôxy hóa, một trong những chất mang lại các lợi ích sức khỏe tối ưu.
3. Dầu ÔLiu Nguyên Chất Có Chứa Chất Kháng Viêm
Người ta tin rằng viêm mãn tính là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến nhiều bệnh tật khác như các bệnh tim mạch, tiểu đường, bệnh Alzheimer và viêm khớp.
Và nhiều nghiên cứu đã tuyên bố rằng, dầu ôliu có khả năng kháng viêm hiệu quả. Họ đưa ră bằng chứng rằng, trong dầu ôliu có axit oleic, một loại axit nổi bật có thể làm giảm các triệu chứng viêm như C-Reactive protein.
Nhưng tác dụng chống viêm của dầu ôliu dường như được phát huy thông qua chất chống ôxy hóa, chủ yếu là chất oleocanthal. Chất này đã được chứng minh có công năng làm việc như ibuprofen, một loại thuốc chống viêm phổ biến.
Các nhà nghiên cứu ước tính rằng, lượng oleocanthal trong 50 ml (khoảng 3,4 muỗng canh) dầu ôliu nguyên chất có tác dụng tương tự như 10% liều người lớn ibuprofen để giảm đau.
Ngoài ra còn có một nghiên cứu cho thấy rằng các chất trong dầu ô liu có thể làm giảm sự biểu hiện của gen và protein giúp điều hòa tình trạng viêm nhiễm.
Bạn hãy lưu ý rằng, tình trang viêm cấp tính, viêm nhiễm cấp thấp là khá nhé, nên phải mất nhiều năm hoặc vài chục năm mới có gây hại.
Việc ăn nhiều dầu ôliu có thể giúp ngăn chặn điều này xảy ra, giúp làm giảm nguy cơ mắc các căn bệnh khách nhau, đặc biệt là bệnh tim.
Tóm lại: Dầu ôliu chứa axit oleic và oleocanthal, các chất dinh dưỡng mà có thể có khả năng chống lại chứng viêm. Đây có thể là lý do chính cho lợi ích sức khỏe của dầu ô liu.
4. Dầu Ôliu Nguyên Chất Chống Lại Các Bệnh Liên Quan Đến Tim Mạch
Bệnh tim mạch (bệnh tim và đột quỵ) là nguyên nhân phổ biến nhất gây tử vong trên thế giới.
Nhiều nghiên cứu quan sát chỉ ra rằng, tỷ lệ tử vong do các căn bệnh này thấp trong một số khu vực nhất định trên thế giới, đặc biệt là các nước xung quanh biển Địa Trung Hải.
Các nghiên cứu thực hiện chế độ ăn uống tại các khu vực này cho thấy rằng, dầu ôliu có thể ngăn ngừa bệnh tim. Nó có thể làm giảm 30% các cơn đau tim, đột quỵ và tử vong.
Dầu ôliu nguyên chất có thể bảo vệ chống lại bệnh tim thông qua nhiều cơ chế như:
- Giảm thiểu tình trạng viêm nhiễm: Như tôi đã đề cập ở trên, dầu ôliu bảo vệ chống viêm, một nhân tố chính dẫn đến bệnh tim.
- Cholesterol LDL: Dầu ôliu bảo vệ các hạt LDL khỏi tác hại ôxy hóa, một nhân tố chính trong quá trình phát triển bệnh tim.
- Cải thiện chức năng nội mô: Dầu ôliu cải thiện chức năng nội mô, đó là lớp niêm mạc của các mạch máu.
- Đông máu: Một số nghiên cứu cho rằng dầu ôliu có thể giúp ngăn ngừa tình trạng đông máu không mong muốn. Tình trạng đông máu chính là nguyên nhân chính của các cơn đau tim và đột quỵ.
- Hạ huyết áp: Một nghiên cứu ở những bệnh nhân có huyết áp cao cho thấy rằng, dầu ôliu làm giảm huyết áp đáng kể và giảm 48% huyết áp.
Các bằng chứng được đưa ra đã khẳng định rằng, những người tiêu thụ thường xuyên dầu ôliu sẽ có nguy cơ thấp bị tử vong do những cơn đau tim và đột quỵ.
Các bằng chứng này chỉ là một phần nhỏ của hàng chục thậm chí hàng trăm nghiên cứu lớn ở cả người và động vật đã khẳng định lợi ích tuyệt vời của dầu ôliu đối với tim.
Các nhân tôi nghĩ rằng, những bằng chứng đó đủ mạnh để khuyến nghị những người bị mắc bệnh tim hay những người có nguy cơ mắc bệnh cao (có thể do di truyền), nên bổ sung thường xuyên dầu ôliu nguyên chất vào chế độ ăn hàng ngày.
Tóm lại: Dầu ôliu có thể là một trong những loại thực phẩm lành mạnh nhất bạn có thể ăn vì sức khỏe tim mạch. Nó làm giảm huyết áp, bảo hộ hạt LDL khỏi quá trình ôxy hóa, làm giảm viêm và có thể giúp ngăn ngừa tình trạng đông máu không mong muốn.
5. Các Lợi Ích Sức Khỏe Khác Của Dầu Ôliu Nguyên Chất
Ngoài lợi ích tuyệt vời đối với tim mạch, dầu ôliu cũng mang lại nhiều lợi ích sức khỏe tuyệt vời khác.
-
Ung Thư
Ung thư là một nguyên nhân phổ biến dẫn tới tử vong cao. Ung thư chính là sự tăng trưởng không kiểm soát được của các tế bào trong cơ thể.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, người dân ở các nước Địa Trung Hải có nguy mắc bệnh ung thư rất thấp, và họ cho rằng dầu ôliu là nhân tố chính ghóp phần làm nên điều này.
Một nguyên nhân tiềm ẩn của bệnh ung thư là sự thiệt hại ôxy hóa do các gốc tự do, mà dầu ôliu nguyên chất lại chứa chất chống ôxy hóa và giảm thiểu thiệt hại của sự ôxy hóa.
Các axit oleic trong dầu ôliu cũng có khả năng chống oxy hóa và đã được chứng minh là có tác động có lợi trên các gen liên quan đến bệnh ung thư.
Nhiều nghiên cứu trong ống nghiệm cũng khẳng định rằng, các hợp chất trong dầu ôliu có thể giúp chống lại bệnh ung thư ở cấp độ phân tử.
Tuy nhiên, công dụng chống lại bệnh ung thư của dầu ôliu hiện tại vẫn chưa được thử nghiệm trên người.
-
Dầu Ôliu Và Bệnh Alzheimer
Bệnh Alzheimer là bệnh thoái hóa thần kinh phổ biến nhất trên thế giới và là nguyên nhân hàng đầu của bệnh mất trí nhớ.
Một đặc trưng của bệnh Alzheimer là một sự tích tụ của đám rối protein gọi là mảng bám amyloid beta trong các nơron thần kinh nhất định trong não.
Một nghiên cứu ở chuột cho thấy rằng, một chất trong dầu ôliu có thể giúp làm sạch cá mảng bám này ra khỏi não.
Một thử nghiệm được kiểm soát trên người cũng đã chỉ ra rằng, chế độ ăn địa trung hải giàu ôliu có tác động tích cực đến chức năng của não, và làm giảm nguy cơ suy giảm nhận thức.
Tóm lại: có bằng chứng sơ bộ chứng minh rằng, dầu ô liu có thể giúp chống lại bệnh Alzheimer và bệnh ung thư, mặc dù điều này cần phải được xác nhận trong các thử nghiệm được kiểm soát trên con người.
6. Có Thể Nấu Ăn Bằng Dầu Ôliu Không?
Trong quá trình nấu ăn, các axit béo có thể bị ôxy hóa. Điều này là vì chúng phản ứng với ôxy và bị hư hỏng.
Các liên kết đôi trong phân tử axit béo chịu trách nhiệm cho việc này.
Vì nguyên nhân này mà chất béo bão hòa (không có liên kết đôi) có khả năng chịu nhiệt cao, trong khi chất béo không bão hòa đa (nhiều liên kết đôi) lại nhạy cảm và trở nên hư hỏng.
Trong dầu ôliu có chứa chủ yếu là các axit béo không bão hòa đơn (chỉ có một liên kết đôi), do vậy nó thực sự có khả năng chịu nhiệt khá cao.
Trong một nghiên cứu, các nhà nghiên cứu đã đun nóng dầu ôliu nguyên chất lên tới 180 độ C (356 độ F) trong 36 giờ. Dầu thực sự ó khả năng chịu nhiệt và không bị biến chất dầu.
Một nghiên cứu khác, người ta sử dụng dầu ôliu để chiên xào thức ăn, và phải mất 24-27 giờ nó mới đạt được nhiệt độ gây hự hại.
Nhìn chung, dầu ôliu có vẻ là rất an toàn, thậm chí dùng để nấu ăn ở nhiệt độ cao.
Ngoài ra, bạn cũng có thể uống sống, hoặc trộn lẫn dầu ôliu vào thức ăn đã chế biến chín. Mỗi lần từ 1-2 thìa cà phê.
Một Số Lưu Ý
Dầu ô liu là một trong những loại dầu siêu khỏe mạnh.
Đối với những người bị bệnh tim hoặc có nguy cơ cao mắc bệnh tim trong tương lai, thì dầu ôliu chắc chắn là một “siêu thực phẩm” dành cho họ.
Tuy nhiên, để nhận được những lợi ích sức khỏe tối ưu nhất mà dầu ôliu có thể mang lại, bạn cần phải chắc chắn mua được dầu ôliu nguyên chất từ các nguồn bán tin cậy, tránh sử dụng dầu ôliu được gắn mác nguyên chất, nhưng thực chất lại được pha loãng với các loại dầu khác rẻ hơn.
Bạn hãy thật thận trọng trước khi đưa ra quyết định lựa chọn bất kỳ loại dầu ăn nào.