Cá Hồi Hoang Dã Với Cá Hồi Nuôi: Đâu Mới Là Sự Lựa Chọn Tối Ưu?

Cá hồi thường được đánh giá cao vì lợi ích sức khỏe của nó.

Đây là một loại cá béo chứa axit béo Omega-3 mà hầu hết mọi người không có đủ.

Tuy nhiên, đáng tiếc là không phải tất cả cá hồi đều như nhau.

Ngày nay, rất nhiều cá hồi chúng ta ăn không được bắt trong môi trường hoang dã mà được nuôi trong các trại nuôi cá.

Sự khác biệt giữa cá hồi hoang dã và cá hồi nuôi

Cá hồi hoang dã được bắt trong môi trường hoang dã, môi trường tự nhiên của nó là đại dương, sông ngòi và hồ.

Nhưng một nửa cá hồi bán trên toàn thế giới đến từ nơi được gọi là trang trại cá, cũng được biết đến là nghề nuôi trồng thủy sản (1).

Sản lượng cá hồi nuôi hàng năm trên toàn cầu đã tăng từ 27,000 lên trên 1 triệu tấn trong hai thập kỷ qua (2).

Trong khi cá hồi hoang dã ăn các sinh vật khác trong môi trường tự nhiên thì cá hồi nuôi được cho ăn thức ăn chế biến giàu chất béo để sản xuất ra cá lớn hơn (3).

Cá hồi hoang dã vẫn có, nhưng trữ lượng toàn cầu đã giảm đi một nửa chỉ trong vài thập kỷ (4).

Tóm tắt: Việc sản xuất cá hồi nuôi đã tăng lên đáng kể trong hai thập kỷ qua. Cá hồi nuôi có chế độ ăn và môi trường sống hoàn toàn khác với cá hồi hoang dã.

Có một số khác biệt quan trọng trong thành phần dinh dưỡng

Thành phần dinh dưỡng của một nửa lát (198 gram) cá hồi hoang dã nằm bên trái. Còn bên phải là số liệu dành cho cá hồi nuôi (5, 6).

Như bạn thấy trong bảng, sự khác biệt về dinh dưỡng giữa cá hồi hoang dã và cá hồi nuôi rất đáng kể.

Cá hồi nuôi có hàm lượng chất béo cao hơn rất nhiều, nó chứa nhiều Omega-3 nhiều hơn một chút, axit béo Omega-6 cao hơn rất nhiều và chất béo bão hòa cao gấp 3 lần. Nó cũng chứa calo nhiều hơn 46%, chủ yếu là từ chất béo.

Cá hồi nuôi cũng chứa một số vitamin C được bổ sung vào thức ăn chăn nuôi.

Ngược lại, cá hồi hoang dã có hàm lượng khoáng chất cao, bao gồm kali, kẽm và sắt.

Tóm tắt: Cá hồi hoang dã chứa nhiều khoáng chất hơn. Cá hồi nuôi chứa nhiều vitamin C, chất béo bão hòa, axit béo không bão hòa đa và calo.

Sự khác biệt trong hàm lượng chất béo không bão hòa đa

Có hai loại chất béo không bão hòa đa là axit béo omega-3 và omega-6.

Những axit béo này đóng vai trò quan trọng trong cơ thể con người.

Chúng ta cần cả hai trong chế độ ăn, nếu không chúng ta sẽ bị bệnh. Đó là lý do tại sao chúng được gọi là axit béo “thiết yếu” (EFAs).

Tuy nhiên, chúng ta cần có các axit béo này theo một sự cân bằng nhất định.

Ngày nay, hầu hết mọi người ăn quá nhiều Omega-6, và sự cân bằng mong manh giữa hai loại axit béo này bị kéo nghiêng về Omega-6.

Nhiều nhà khoa học suy đoán điều này có thể làm tăng tình trạng viêm và có thể đóng vai trò trong các đại dịch bệnh mãn tính như bệnh tim và các bệnh khác (7).

Điều đáng chú ý là đây: cá hồi nuôi có tổng lượng chất béo cao gấp ba lần chất béo của cá hồi hoang dã, nhưng phần lớn trong số các chất béo này là axit béo Omega-6 (1, 8).

Vì lý do này, tỷ lệ Omega-6:Omega-3 ở cá hồi nuôi cao gấp ba lần so với cá hồi hoang dã.

Tuy nhiên, tôi không thật sự nghĩ đây là một nguyên nhân đáng lo ngại. Mặc dù cá hồi nuôi có chứa Omega-6, tỷ lệ O6:O3 vẫn còn rất tuyệt (1:3-4), nó chỉ kém hơn so với cá hồi hoang dã là 1:10 (9).

Cá hồi, cả cá nuôi lẫn cá hoang dã, giúp cải thiện tổng thể lượng Omega-3 tiêu thụ cho hầu hết mọi người và thường được khuyên dùng cho mục đích đó.

Trong một nghiên cứu kéo dài 4 tuần với 19 tình nguyện viên, ăn cá hồi Đại Tây Dương hai lần mỗi tuần tăng hàm lượng DHA (một lượng axit béo omega-3) trong máu lên 50% (10).

Tóm tắt: Cá hồi nuôi có axit béo omega-6 cao hơn nhiều so với cá hồi hoang dã, nhưng số lượng vẫn còn quá thấp để gây lo ngại.

Cá hồi nuôi chứa nhiều chất ô nhiễm hơn

Cá có xu hướng tích tụ các chất gây ô nhiễm từ môi trường của chúng.

Những chất gây ô nhiễm này được tìm thấy trong vùng nước chúng sống, cũng như thực phẩm chúng ăn (1, 11).

Nhưng cá hồi nuôi có nồng độ chất ô nhiễm cao hơn cá hồi hoang dã (12, 13).

Các trang trại ở châu Âu có nhiều chất gây ô nhiễm hơn các trang trại ở Mỹ, nhưng các loài từ Chi-lê dường như có ít chất này nhất (1, 14).

Một số chất gây ô nhiễm bao gồm biphenyl polyclorin (PCBs), dioxin và một số thuốc trừ sâu được clo hóa.

Có thể cho rằng chất gây ô nhiễm nguy hiểm nhất được tìm thấy trong cá hồi là PCB, có liên quan mật thiết đến ung thư và các vấn đề sức khoẻ khác (15, 16, 17, 18).

Một nghiên cứu điều tra hơn 700 mẫu cá hồi trên khắp thế giới và nhận thấy trung bình nồng độ PCB trong cá hồi nuôi cao gấp 8 lần cá hồi hoang dã (19).

FDA cho các mức ô nhiễm này là an toàn, nhưng Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) lại không nghĩ vậy.

Các nhà nghiên cứu gợi ý rằng nếu các hướng dẫn của EPA được áp dụng cho cá hồi nuôi đã được kiểm tra, sẽ có khuyến cáo hạn chế dùng cá hồi không nhiều hơn một lần mỗi tháng.

Tuy nhiên, nhiều người cho rằng lợi ích của việc tiêu thụ Omega-3 từ cá hồi lớn hơn các nguy cơ sức khỏe từ chất gây ô nhiễm, đó là một thừa nhận hợp lý.

Mặc dù khó có thể nói chắc chắn nhưng chúng tôi biết rủi ro ít hơn rất nhiều nếu bạn ăn cá hồi hoang dã

Tóm tắt: Cá hồi nuôi có chứa chất gây ô nhiễm cao như PCB, nhưng liều lượng khác nhau giữa cá từ các vùng khác nhau.

Thủy ngân và các kim loại khác trong cá hồi

Bằng chứng hiện tại về kim loại vi lượng trong cá hồi đang có mâu thuẫn.

Hai nghiên cứu cho thấy rất ít sự khác biệt ở thủy ngân giữa cá hồi hoang dã và cá hồi (11, 20).

Tuy nhiên, một nghiên cứu cho thấy cá hồi hoang dã có mức cao gấp 3 lần (21).

Nồng độ thạch tín cao hơn ở cá hồi nuôi, nhưng hàm lượng coban, đồng và ca-đi-mi cao hơn trong cá hồi hoang dã (22).

Dù sao thì các kim loại vi lượng trong cả hai loại cá hồi cũng được tìm thấy với một lượng thấp nên dường như không đáng ngại.

Tóm tắt: Đối với một người trung bình, các kim loại vi lượng trong cá hồi dường như không được tìm thấy với lượng có hại. Điều này đúng với cả cá hồi nuôi lẫn hoang dã.

Cá hồi hoang dã có đáng tăng thêm chi phí và sự bất tiện?

Điều quan trọng cần lưu ý là cá hồi nuôi vẫn rất lành mạnh.

Cá hồi nuôi có xu hướng lớn hơn nhiều và chứa lượng Omega-3 cao hơn.

Cá hồi hoang dã cũng đắt hơn nhiều so với cá hồi nuôi và có thể không đáng để chi nhiều tiền hơn đối với một số người. Tùy thuộc vào một số chuyện mà tiếp cận cá hồi hoang dã có thể không thuận tiện (hoặc không thể).

Tuy nhiên, do sự khác biệt về chế độ ăn, cá hồi nuôi có khả năng còn chứa nhiều chất gây ô nhiễm có hại hơn cá hồi hoang dã.

Trong khi những chất gây ô nhiễm này có vẻ an toàn cho người bình thường tiêu thụ lượng vừa phải, một số chuyên gia khuyến cáo trẻ em và phụ nữ mang thai chỉ ăn cá hồi hoang dã, chỉ để bảo đảm an toàn.

Chế biến bằng cách nào thì cá hồi vẫn tốt cho sức khỏe  

Tốt nhất nên ăn cá béo như cá hồi một hoặc hai lần một tuần để có được sức khoẻ tối ưu.

Cá hồi cũng chứa nhiều chất dinh dưỡng có lợi khác, dễ tạo cảm giác thỏa mãn (và do đó việc giảm cân cũng thuận tiện), chưa kể là nó cực kì ngon.

Mối lo ngại thật sự duy nhất đối với cá hồi nuôi là các chất gây ô nhiễm hữu cơ như PCBs. Nếu đây là điều bạn quan tâm, hãy nghiên cứu một chút về nguồn gốc của cá hồi và chọn một loại không được nuôi trong vùng nước bị ô nhiễm.

Với lượng lớn Omega-3, protein chất lượng cao và các chất dinh dưỡng có lợi, tôi tin rằng lợi ích của việc ăn cá hồi (dù là nuôi hay hoang dã) vượt xa mặt tiêu cực đối với hầu hết mọi người.

Cá nhân tôi tuần nào cũng ăn cá hồi nuôi, và tôi không hề lo lắng gì hết. Tôi sẽ chọn hoang dã nếu có thể, nhưng tiếc là nó không có sẵn cho tôi ngay bây giờ.

Nếu cá hồi hoang dã dễ tiếp cận đối với bạn, thì đó là một lựa chọn tốt hơn. Nhưng cá hồi nuôi vẫn lành mạnh, chỉ là hơi “kém lành mạnh” hơn cá hồi hoang dã thôi.