Xeton quả mâm xôi có thực sự hiệu quả?

Không phải chỉ có mình bạn muốn giảm cân.

Hơn một phần ba người Mỹ bị thừa cân, và một phần ba khác thì bị béo phì (1).

Chỉ có 30% số người có cân nặng bình thường, còn lại là những bị quá cân với sức khỏe không tốt.

Vấn đề ở đây là các phương pháp giảm cân thì quá khó khăn và khắc nghiệt nên 85% số người thường thất bại trong quá trình thực hiện (2).

Tuy vậy nhưng vẫn có nhiều loại sản phẩm có thể giúp bạn giảm cân một cách dễ dàng.

Đây là những dạng thảo mộc dưới dạng viên thuốc, được cho là sẽ giúp bạn đốt cháy mỡ hoặc giảm sự thèm ăn của bạn.

Trong số đó nổi tiếng nhất là một loại thực phẩm bổ sung được gọi là xeton quả mâm xôi.

Xeton quả mâm xôi được khẳng định là tác nhân làm cho chất béo trong tế bào bị phá vỡ quả hơn, giúp đốt cháy mỡ nhanh hơn. Nó cũng được khẳng định là làm tăng nồng độ adiponectin, một loại hóc môn giúp điều chỉnh quá trình trao đổi chất.

Bài viết này dựa trên những nghiên cứu khoa học hiện tại về xeton quả mâm xôi và việc nó thực sự có tác dụng hay không.

Xeton quả mâm xôi là gì?

Xeton quả mâm xôi là một chất tự nhiên được lấy từ quả mâm xôi có màu đỏ, và mùi rất thơm.

Chất này cũng có 1 lượng nhỏ trong quả mâm xôi đen, nam việt quất và kiwi.

Loại quả này đã được sử dụng khá lâu đời trong mỹ phẩm, và là thành phần được bổ sung trong nước giải khát, kem và các loại thực phẩm được chế biến khác.

Trên thực tế hầu hết mọi người đều đã ăn 1 lượng nhỏ xeton quả mâm xôi hoặc từ các loại trái cây tương tự (3).

Thời gian gần đây nó trở nên nổi tiếng và được coi là một loại thực phẩm chức năng hỗ trợ giảm cân.

Mặc dù từ “mâm xôi” có thể hấp dẫn mọi người, thực phẩm chức năng lại thực sự không bắt nguồn từ mâm xôi.

Chiết xuất xeton quả mâm xôi từ quả mâm xôi cần khá đắt đỏ, bởi vì bạn cần tới 41kg quả mâm xôi để có được lượng cần thiết cho một liều duy nhất

Trên thực tế 1kg quả mâm xôi chỉ chứa từ 1-4mg xeton quả mâm xôi, chiếm 0.0001 – 0,0004% tổng trọng lượng.

Xeton quả mâm xôi trong thực phẩm chức năng được tổng hợp thông qua một quá trình công nghiệp hóa chứ không phải từ tự nhiên (4, 5, 6).

Một lý do khác làm tăng thêm sự hấp dẫn của sản phẩm này là từ “xeton” – có liên quan đến chế độ ăn ít carbonhydrate, buộc cơ thể đốt cháy mỡ thừa và nâng cao nồng độ máu.

Tuy nhiên xeton quả mâm xôi lại không hề liên quan gì tới chế độ ăn low-carb đồng thời không có cùng tác dụng như vậy trên cơ thể bạn.

Tổng kết: Xeton quả mâm xôi là hợp chất được chiết xuất từ quả mâm xôi với hương vị thơm ngon. Một nghiên cứu cho thấy nó được sử dụng trong mỹ phẩm, chế biến thực phẩm, thực phẩm chức năng hỗ trợ giảm cân.

Xeton quả mâm xôi hoạt động như thế nào?

Các nhà nghiên cứu rất quan tâm tới xeton quả mâm xôi vì cấu trúc phân tử của nó.

Họ nhận thấy rằng nó trông rất giống với hai phân tử khác là capsaicin (tìm thấy trong ớt) và synephrine (một loại chất kích thích).

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng hai phân tử này có thể thúc đẩy sự trao đổi chất (7, 8). Do đó, có thể suy đoán rằng xeton quả mâm xôi cũng có khả năng tương tự.

Khi các nhà nghiên cứu lấy các tế bào mỡ từ chuột và làm cho nó phát triển trong ống nghiệm, họ thêm xeton quả mâm xôi vào và có 2 tác dụng xảy ra (9):

• Tăng lipolysis (sự phân hủy chất béo), chủ yếu bằng cách làm cho các tế bào trở nên nhạy cảm hơn với tác động của các chất béo đốt hoóc-môn norepinephrine.
• Làm cho tế bào mỡ giải phóng nhiều hoóc-môn adiponectin hơn.

Adiponectin là một hoóc-môn được tạo nên bởi các tế bào chất béo và được cho là đóng vai trò trong việc điều chỉnh sự trao đổi chất và lượng đường trong máu.

Người gầy có nồng độ adiponectin cao hơn nhiều những người bị quá cân; và nồng độ hoóc-môn cũng sẽ tăng lên khi người ta giảm cân (10, 11).

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người có nồng độ adiponectin thấp có nguy cơ bị mắc các bệnh béo phì, đái tháo đường tuýp 2, gan nhiễm mỡ, thậm chí cả bệnh tim (12, 13).

Vì vậy, xeton quả mâm xôi được sử dụng với lí do muốn nâng cao mức độ adiponectin bằng phương pháp tự nhiên để giúp con người giảm cân và làm giảm nguy cơ mắc nhiều căn bệnh.

Tuy nhiên ngay cả khi xeton quả mâm xôi làm tăng adiponectin trong các tế bào mỡ ở chuột, thì không có nghĩa là chúng có thể làm điều tương tự ở những sinh vật còn sống và đang thở khác.

Tuy nhiên cũng có nhiều cách tự nhiên khác để tăng adiponectin. Ví dụ việc tập thể dục có thể làm tăng nồng độ adiponectin tới 260% trong ít nhất một tuần. Uống cà phê cũng có thể làm tăng cao hơn (14, 15, 16).

Tổng kết: Xeton quả mâm xôi có cấu trúc phân tử tương tự như hai hợp chất đốt cháy chất béo khác. Chúng có thể cô lập và bẻ vỡ các tế bào mỡ và đốt cháy chúng, sinh ra một loại hoóc-môn gọi là adiponectin.

Một số nghiên cứu chỉ ra rằng xeton quả mâm xôi có tác dụng trên chuột, nhưng với liều lượng phải cực kỳ cao

Thực phẩm chức năng chứa xeton quả mâm xôi cho thấy một số tác dụng hứa hẹn trên chuột.

Tuy nhiên kết quả gần như không có ấn tượng lắm với các nhà sản xuất thực phẩm chức năng để họ tin rằng chúng có tác dụng thực sự.

Trong một nghiên cứu khác, một loại chuột đã được cho ăn theo chế độ ăn kiêng không lành mạnh. Một số con được dùng bổ sung xeton quả mâm xôi, một số thì không (17).

Và đây là những gì đã xảy ra:

Như bạn có thể thấy, nhóm những con chuột được dùng xeton quả mâm xôi chỉ còn nặng khoảng 50 gram sau khi kết thúc cuộc nghiên cứu. Những con còn lại không dùng xeton quả mâm xôi thì nặng khoảng 55 gram (chênh lệch khoảng 10%).

Lưu ý rằng những con chuột trong thí nghiệp không giảm cân, chúng chỉ tăng cân ít hơn dự kiến mà thôi.

Một nghiên cứu khác được tiến hành trên 40 con chuột cũng được cho ăn chế độ nhiều calo. Trong nghiên cứu này, những con chuột được dùng xeton quả mâm xôi đã tăng nồng độ adiponectin trong cơ thể và được bảo vệ khỏi bệnh gan nhiễm mỡ (18).

Tuy nhiên tôi nghĩ bạn không nên hy vọng qua sự việc này, vì đây là liều lượng sử dụng cực kỳ lớn.

Bạn sẽ phải dùng gấp 100 lần lượng được khuyến cáo để có thể đạt được kết quả giống như thử nghiệm trên động vật (không khuyến cáo).

Tổng kết: Một số nghiên cứu ở chuột cho thấy xeton quả mâm xôi có thể giúp chống lại việc tăng cân và gan nhiễm mỡ. Tuy nhiên các nghiên cứu đều sử dụng xeton quả mâm xôi với liều lượng lớn, cao hơn nhiều hơn so với lượng dùng trong thực phẩm chức năng

Xeton quả mâm xôi có hoạt động trên con người?

Đáng tiếc là chưa có một nghiên cứu nào về xeton quả mâm xôi trên con người.

Chỉ có một nghiên cứu duy nhất trên con người có thể sử dụng các chất bao gồm: cà phê, xeton quả mâm xôi, tỏi, capsaicin (1 chất được lấy ra từ ớt), gừng và synephrine (1 chất giúp giảm mỡ) (19).

Trong vòng 8 tuần nghiên cứu, những người tham gia mất 7,8% mỡ, so sánh với nhóm dùng thuốc giả dược thì chỉ mất 2.8% (cả 2 nhóm người này đều cắt giảm calo và tập thể dục).

Tuy nhiên, cũng có thể là xeton quả mâm xôi không ảnh hưởng tới việc giảm cân đó. Nó có thể là do caffeine hoặc một loại thảo dược nào đó.

Thực sự thì tôi đã nghiên cứu rất lâu và kỹ lưỡng, và có thể khẳng định 100% rằng không có bằng chứng thực sự nào của việc xeton quả mâm xôi có tác dụng trên con người.

Từ việc tìm kiếm trên các diễn đàn và đánh giá trực tuyến, nó có vẻ tương tự như các thực phẩm chức năng bổ sung để giảm cân khác. Một số người giảm cân, một số người thì không, một vài người còn thậm chí bị tăng kg trong khi dùng.

Điều quan trọng bạn cần lưu ý rằng không phải chỉ vì ai đó trên TV hay ai mà bạn quen biết giảm cân được nhờ xeton quả mâm xôi thì điều đó không có nghĩa là thực phẩm chức năng nào cũng có tác dụng.

Ngay cả khi mọi người giảm thật, rất có thể đấy cũng chỉ là hiệu ứng do giả dược.

Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng giả dược có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của mọi người.

Có lẽ nếu mọi người muốn các loại thuốc này có tác dụng thì nên quan tâm nhiều hơn tới trọng lượng cơ thể và chế độ ăn từ đó có động lực để tập thể dục.

Vì thế, có thể chỉ nhờ những thói quen này mới giúp giảm cân, chứ không cần dùng thực phẩm chức năng gì cả.

Tất nhiên, có thể là do xeton quả mâm xôi không có tác dụng, cũng có thể là không được nêu ra, nhưng khi sử dụng với liều lượng lớn như vậy bạn nên cân nhắc hậu quả, cá nhân tôi nghĩ điều này là không nên làm.

Tổng kết: Hiện nay chưa có nhiều bằng chứng về việc xeton quả mâm xôi có tác dụng giảm cân ở người.

Xeton quả mâm xôi có những lợi ích gì khác?

Một nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng xeton quả mâm xôi có ích trong ngành công nghiệp mỹ phẩm.

Nó đã được chứng minh là cải thiện mọc tóc ở những người mắc bệnh rụng tóc, tăng độ căng và đàn hồi da ở phụ nữ (20).

Tuy nhiên quy mô nghiên cứu này nhỏ và đã có 1 vài sai sót. Vì vậy không nên đưa vào sử dụng tràn lan (21).

Tổng kết: Một nghiên cứu nhỏ cho thấy xeton quả mâm xôi khi được dùng và quản lý đúng cách, có thể giúp mọc tóc và cải thiện độ đàn hồi của làn da.

Tác dụng phụ và liều dùng

Bởi vì nó không được nghiên cứu ở người cho nên không có bằng chứng về tác dụng phụ tiềm ẩn của nó.

Tuy nhiên, khi được sử dụng như một loại phụ gia thực phẩm, xeton quả mâm xôi được xếp loại “chứng nhận an toàn” (GRAS) của FDA.

Hãy nhớ rằng FDA cũng xếp loại xi rô bắp hàm lượng fructose cao và dầu đậu nành vào cùng loại, vì thế cũng nửa tin nửa ngờ việc này.

Nhìn chung, đã có một số báo cáo về việc nhồi máu cơ tim, nhịp tim nhanh, tăng huyết áp, tuy nhiên điều này có thể là một sự trùng hợp ngẫu nhiên.

Các nghiên cứu ở chuột sử dụng liều lượng lớn và không có tác dụng phụ nào được ghi nhận, vì thế có thể là nó an toàn khi được thử nghiệm trên động vật

Do không có nghiên cứu trên con người, vì thế không có dữ liệu về tác dụng phụ và liều dùng được khuyến cáo cho con người.

Các khuyến cáo về việc sử dụng xeton quả mâm xôi theo liều lượng khoảng từ 100mg – 400mg, từ 1-2 lần một ngày.

Tổng kết: Bởi vì không có nghiên cứu trên con người nên không có thông tin về các phản ứng phụ hoặc liều lượng khuyến cáo trên bằng chứng khoa học.

Bạn có nên thử xeton quả mâm xôi?

Trong tất cả các loại thuốc bổ sung giảm cân mà tôi đã xem xét (kể cả Yacon Syrup và Garcinia Cambogia), xeton quả mâm xôi là loại mang lại ít hiệu quả nhất.

Chúng hoạt động trong các tế bào mỡ bị cô lập và được thử nghiệm trên động vật với liều lượng lớn, nhưng điều này hoàn toàn không có liên quan với liều lượng dùng được khuyến cáo cho con người.

Thực tế là chúng ta cần những liều lượng kì lạ như thế để đạt được việc đốt cháy chất béo ở những nghiên cứu trên động vật. Tôi nghi ngờ rằng xeton quả mâm xôi sẽ có tác động đáng kể nào.

Nghĩ đến lợi ích của việc tự thử nghiệm, tôi đã thử xeton quả mâm xôi trong một vài ngày. Tác dụng duy nhất tôi thấy là bị ợ hơi.

Nếu nó có mùi hôi và không thể kiểm soát được thì nó có thể gây rắc rối cho cuộc sống của bạn, vậy thì có lẽ xeton quả mâm xôi là thứ có thể bạn muốn xem xét.

Nhưng nếu giảm cân là mục tiêu của bạn, có lẽ bạn sẽ giảm cân nhiều hơn từ việc đốt cháy calo khi đi bộ đến các cửa hàng và mua thuốc, hơn là chỉ dùng thuốc không thôi.

Tốt hơn bạn nên dành thời gian và sức lực của mình để nghiên cứu thêm các phương pháp giảm cân khác đã được chứng minh là có hiệu quả, ví dụ như ăn nhiều protein hơn và giảm lượng calo nạp vào.

Xeton quả mâm xôi không những tiêu tốn thời gian và tiền bạc, chúng cũng làm bạn mất tập trung vào việc làm những điều thực sự quan trọng, có thay đổi về lâu về dài, và có lợi trong cuộc sống của bạn.

Một ngày nào đó chúng ta có thể tìm ra một loại thực phẩm chức năng mà thực sự giúp giảm cân lâu dài, nhưng điều này hoàn toàn không phải là với xeton quả mâm xôi.