Việt quất và 10 tác dụng có lợi cho sức khoẻ đã được chứng minh

Quả việt quất có vị ngọt, giàu dinh dưỡng và được nhiều người biết đến.

Thường được mệnh danh là “siêu thực phẩm”, việt quất chứa ít calo và cực kì tốt cho sức khoẻ.

Chúng cũng rất ngon và tiện lợi nên nhiều người xem chúng là loại trái cây yêu thích.

Dưới đây là 10 tác dụng có lợi cho sức khoẻ của việt quất được chứng minh qua các nghiên cứu.

1. Việt quất chứa ít calo nhưng giàu chất dinh dưỡng

Việt quất là một loài cây bụi có hoa tạo ra quả màu xanh dương tím, còn được gọi là quả việt quất.

Nó liên quan mật thiết với các loài cây bụi tương tự, chẳng hạn như cranberry và huckleberry (đều thuộc họ việt quất).

Quả việt quất nhỏ, có đường kính khoảng 5-16 milimet (0,2-0,6 inch) và cuống bên dưới xoè ra.

Lúc còn sống việt quất có màu xanh lá sau đó chuyển sang màu xanh tím khi chín.

Có 2 loại phổ biến là:

• Việt quất bụi cao thường sinh trưởng ở Mỹ.
• Việt quất bụi thấp thường được biết đến là việt quất “dại”, thường nhỏ hơn và giàu chất chống oxy hoá hơn.

Quả việt quất trông như thế này đây:

Việt quất là một trong số các loại quả mọng giàu chất dinh dưỡng bậc nhất. Một cốc (148 gram) việt quất chứa (1):

• Chất xơ: 4 gram
• Vitamin C: 24% theo RDA
• Vitamin K: 36% theo RDA
• Mangan: 25% theo RDA

Chúng còn chứa một lượng nhỏ các chất dinh dưỡng khác.

Việt quất chứa 85% nước và cả cốc chỉ có 84 calo và 15 gram carbohydrate (carb).

Calo lại cung cấp cho calo, điều này làm chúng trở thành một nguồn quan trọng bổ sung một số chất dinh dưỡng.

Điểm then chốt: Việt quất là một cây thuộc họ quả mọng phổ biến. Nó chứa ít calo nhưng giàu chất xơ, vitamin C và vitamin K.

2. Việt quất là vua của các loại thực phẩm chống oxy hoá

Chúng bảo vệ cơ thể chúng ta khỏi các gốc tự do, các phân tử không ổn định có thể phá huỷ cấu trúc tế bào và góp phần chống lão hoá và các bệnh như ung thư (2, 3).

Việt quất được cho là chứa nhiều chất chống oxy hoá nhất trong tất cả các loại trái cây và rau quả thường ăn (4, 5, 6).

Các hợp chất chống oxy hoá chính trong quả việt quất thuộc một nhóm các polyphenol, được gọi là flavonoid. Bên cạnh đó, việt quất còn có chứa một nhóm các flavonoid đặc biệt là anthocyanin, được cho là có nhiều tác động có lợi cho sức khoẻ (7).

Các nghiên cứu đã chứng minh rằng việt quất làm tăng mức chống oxy hoá trong cơ thể (8, 9).

Điểm then chốt: Việt quất có hàm lượng chất chống oxy hoá cao bậc nhất trong tất cả các loại trái cây và rau quả thường ăn. Chất flavonoid trong việt quất được cho là hợp chất chống oxy hoá chính.

3. Việt quất làm giảm sự phá huỷ DNA có thể giúp bảo vệ con người khỏi lão hóa và ung thư

Quá trình phá huỷ chất chống oxy hoá của DNA là một phần của cuộc sống hàng ngày.

Quá trình này diễn ra hàng chục ngàn lần mỗi ngày trong mỗi tế bào của cơ thể (10).

Phá huỷ DNA là một trong những lí do khiến chúng ta già đi và nó cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành bệnh tật như ung thư (11).

Do việt quất có chứa nhiều chất chống oxy hoá nên chúng có thể giúp trung hoà một số gốc tự do gây ra hiện tượng phá huỷ DNA.

Trong một nghiên cứu kéo dài 4 tuần trên 168 người được hướng dẫn uống 1 lít (34 ounce) nước hỗn hợp gồm nước ép việt quất, nước ép táo mỗi ngày.

Cuối cuộc nghiên cứu, quá trình phá huỷ DNA chống oxy hoá do các gốc tự do gây ra giảm xuống 20% (12).

Những phát hiện này cũng được chứng minh trong các nghiên cứu nhỏ hơn khác sử dụng quả việt quất tươi hoặc bột việt quất (13, 14).

Điểm then chốt: Một vài nghiên cứu cho thấy việt quất và nước ép việt quất có thể bảo vệ chúng ta khỏi quá trình trình phá huỷ DNA, nguyên nhân hàng đầu của tuổi già và ung thư.

4. Việt quất bảo vệ cholesterol trong máu khỏi bị phá huỷ

Quá trình phá huỷ oxy hoá không chỉ giới hạn ở các tế bào và DNA của chúng ta.

Các lipoprotein LDL tuần hoàn của chúng ta (cholesterol “có hại”) bị oxy hóa cũng gây ra rắc rối.

Trên thực tế, oxy hoá LDL là một phần quan trọng dẫn đến các bệnh về tim mạch.

May mắn cho chúng ta, các chất chống oxy hoá có trong việt quất có mối liên hệ mật thiết đến việc giảm lượng oxy hoá LDL (15).

Một khẩu phần ăn hàng ngày trong khoảng thời gian là 8 tuần có chứa 50 gram việt quất làm giảm lượng oxy hoá LDL xuống 27% ở những người tham gia mắc bệnh béo phì (16).

Một nghiên cứu khác chỉ ra rằng 75 gram việt quất trong bữa ăn giúp giảm đáng kể quá trình oxy hoá lipoprotein LDL (17).

Điểm then chốt: Các chất chống oxy hoá có trong việt quất được chứng minh có thể bảo vệ lipoproteins LDL (các cholesterol “có hại”) khỏi bị phá huỷ do oxy hoá, một phần quan trọng dẫn đến các bệnh về tim.

5. Việt quất có thể giúp hạ huyết áp

Việt quất có nhiều tác dụng có lợi với những người bị huyết áp cao, căn bệnh gây chết người cao nhất trên thế giới.

Trong một nghiên cứu, những người mắc bệnh béo phì có nguy cơ mắc bệnh tim cho thấy sau khi tiêu thụ 50 gram (1.7 ounce) việt quất mỗi ngày đã giảm 4-6 % huyết áp (18).

Những nghiên cứu khác cũng tìm ra những tác dụng tương tự của việt quất, đặc biệt là đối với phụ nữ sau khi mãn kinh (19, 20).

Huyết áp cao được liệt vào danh sách những bệnh có khả năng dẫn đến các cơn đau tim và đột quỵ kéo theo hệ quả rất nghiêm trọng.

Điểm then chốt: Thường xuyên tiêu thụ việt quất đã được chứng minh giúp làm giảm huyết áp trong nhiều nghiên cứu.

6. Việt quất có thể giúp ngăn ngừa các bệnh về tim mạch

Phải nhắc lại một lần nữa là việt quất có thể làm giảm huyết áp và giảm lượng LDL bị oxy hoá.

Tuy nhiên, điều đáng nói là có một số yếu tố nguy cơ không phải là bệnh thực sự.

Điều chúng ta thực sự muốn biết là liệu việt quất có thể giúp ngăn ngừa các bệnh được liệt vào danh sách khiến nhiều người tử vong như đau tim hay không? (21)

Trong một nghiên cứu năm 2003 trên 93,600 y tá ăn nhiều chất anthocyanin (các chất chống oxy hoá chính trong quả việt quất) có liên quan đến nguy cơ tim mạch thấp hơn đến 32% (22).

Đây là một nghiên cứu quan sát, vì vậy nó không thể chứng minh rằng quả việt quất đã làm giảm nguy cơ mắc bệnh nhưng dường nó nó đã mang lại những tác động có lợi.

Điểm then chốt: Một số bằng chứng cho thấy thường xuyên sử dụng việt quất có thể giúp ngăn ngừa các bệnh về tim mạch.

7. Việt quất có thể giúp duy trì chức năng não và cải thiện trí nhớ

Sự suy yếu của tế bào do có quá nhiều phân tử oxy bên trong chúng (oxydative stress) có thể đẩy nhanh quá trình lão hoá của não, có tác động tiêu cực lên chức năng não.

Theo các nghiên cứu trên động vật, các chất chống oxy hoá trong quả việt quất có xu hướng tích tụ ở các vùng não cần thiết cho trí thông minh (23, 24).

Chúng trực tiếp tương tác với các tế bào thần kinh lão hóa, dẫn đến cải thiện việc phát tín hiệu đến tế bào.

Các nghiên cứu trên người cũng cho ra kết quả khả quan.

Trong một trong các nghiên cứu này, 9 người cao tuổi bị suy giảm nhận thức nhẹ tiêu thụ nước việt quất mỗi ngày. Sau 12 tuần, họ đã thấy có cải thiện ở một số dấu hiệu của chức năng não (25).

Một nghiên cứu sáu năm trên 16,010 người cao tuổi cho thấy quả việt quất và dâu tây có làm chậm quá trình lão hóa nhận thức lên đến 2.5 năm (26).

Điểm then chốt: Các chất chống oxy hoá trong quả việt quất dường như có lợi ích cho não, giúp cải thiện chức năng não và làm chậm quá trình lão hoá.

8. Anthocyanin có trong việt quất có thể có tác dụng chống lại bệnh tiểu đường

Quả việt quất có chứa lượng đường vừa phải khi so sánh với trái cây khác.

Một chén chứa 15 gam, tương đương với một quả táo nhỏ hoặc quả cam lớn.

Tuy nhiên, các hợp chất hoạt tính sinh học trong quả việt quất dường như có tác động lớn hơn bất kỳ tác động tiêu cực nào của đường khi nói đến kiểm soát lượng đường trong máu.

Nghiên cứu cho thấy anthocyanin trong quả việt quất có thể có tác dụng có lợi lên độ mẫn cảm insulin và chuyển hóa glucose. Những tác động chống tiểu đường này đã được chứng minh có tác dụng ở cả nước ép việt quất và chiết xuất việt quất (27, 28, 29).

Trong một nghiên cứu về 32 người béo phì có kháng insulin, một ly sinh tố việt quất làm cải thiện đáng kể độ nhạy insulin (30).

Độ nhạy cảm insulin cải thiện sẽ làm giảm nguy cơ hội chứng chuyển hóa và đái tháo đường loại 2 – một trong những vấn đề sức khoẻ lớn nhất thế giới.

Điểm then chốt: Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng quả việt quất có tác dụng chống tiểu đường, giúp cải thiện sự nhạy cảm insulin và giảm lượng đường trong máu.

9. Các chất trong việt quất có thể giúp chống lại nhiễm trùng đường tiểu

Nhiễm trùng đường tiểu là một vấn đề phổ biến ở phụ nữ.

Người ta cũng biết rằng nước ép nam việt quất có thể giúp ngăn ngừa những loại nhiễm trùng này.

Quả việt quất có họ hàng gần với quả nam việt quất và chứa nhiều chất hoạt tính tương tự như nước ép nam việt quất (31).

Các chất này được gọi là chất chống dính, và giúp ngăn ngừa vi khuẩn như E. coli ở thành bàng quang.

Quả việt quất không được nghiên cứu nhiều cho mục đích này, nhưng rất có thể là chúng có những hiệu ứng tương tự như quả nam việt quất (32).

Điểm then chốt: Cũng như nam việt quất, quả việt quất có chứa các chất có thể ngăn ngừa một số vi khuẩn ở thành bàng quang. Điều này có thể hữu ích trong việc ngăn ngừa nhiễm trùng đường tiểu.

10. Quả việt quất có thể giúp giảm tổn thương cơ sau khi tập thể dục với cường độ cao

Tập thể dục với cường độ cao có thể dẫn đến đau cơ và mệt mỏi.

Điều này một phần là do viêm cục bộ và căng thẳng oxy hoá trong mô cơ (33).

Bổ sung việt quất có thể làm giảm thiệt hại xảy ra ở mức độ phân tử, giảm đau và giảm hoạt động của cơ.

Trong một nghiên cứu nhỏ trên 10 vận động viên nữ, quả việt quất đã giúp phục hồi cơ sau những bài tập tập thể dục vất vả (34).

Thông điệp cần lưu ý

Rõ ràng là quả việt quất là vô cùng bổ dưỡng và tốt cho sức khoẻ.

Chúng có vị ngọt, đầy màu sắc, và có thể ăn cả lúc tươi lẫn khi đông lạnh.