Viết bởi Nguyễn Trung Dũng, Dược sĩ, Chuyên Gia Dinh Dưỡng
Tác giả: Bữa Ăn Hoàn Hảo cho Giảm Cân 9 Ngày Thanh Lọc Cơ Thể
Có nhiều tranh cãi xung quanh các loại thực phẩm, nhưng sự thật là gì? Ngay cả khi bạn “thích” rau bina (rau chân vịt), cà chua và trà thì chúng có thể vẫn có một số vấn đề, vì vậy hãy cùng khám phá nhé …
Có một điều tôi đã đi đến kết luận sau nhiều năm nghiên cứu về dinh dưỡng là ngay cả khi một cái gì đó được gọi là “tốt cho bạn” thì đôi khi nó cũng không hề là tốt nhất để bạn có thể ăn nó quá nhiều mỗi ngày.
Trong bài viết hôm nay, chúng ta sẽ xem xét một vài loại thực phẩm “ngự trị” thế giới dinh dưỡng như rau bina, cà chua và trà, và lý do tại sao đôi khi ăn chúng quá nhiều có thể không tốt cho bạn. Và chúng ta cũng sẽ xem xét những thứ mà các phương tiện truyền thông là “xấu cho bạn” như bia, cà phê, pho mát và bơ, và tại sao chúng có thể thực sự tốt trong nhiều trường hợp.
Nội Dung Chính
Hãy Bắt Đầu Với “Độc Tố” Rượu…
Dường như ngay cả một số chất được các nhà khoa học khẳng định là “chất độc” thì trong một số trường hợp nó vẫn rất hữu ích nếu bạn chỉ dùng một lượng nhỏ vừa phải. Rượu là một ví dụ. Bất cứ nhà khoa học nào cũng coi nó là một chất độc (gây say), thế nhưng lại có nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc uống một lượng rượu vừa phải sẽ giúp ta sống lâu hơn cả việc không uống rượu hoặc nghiện rượu nặng. Đây là một thực tế thú vị… chỉ cần một lượng nhỏ của một cái gì đó được coi là “chất độc” có thể giúp bạn sống lâu hơn việc bạn không dùng nó, nhưng nếu bạn dùng quá nhiều thì tất nhiên rồi, nó sẽ giết bạn.
Có những nhân tố trùng hợp rất khó để giải thích trong nghiên cứu các nhóm hỗn hợp hoặc các cuộc điều tra về thói quen uống rượu của mọi người, rất hiếm khi có cuộc nghiên cứu để xem liệu người uống rượu mạnh sẽ thực sự tốt hơn những người chỉ uống rượu hoặc bia nhẹ hay không. Mỗi loại rượu hoặc bia nhẹ đều có chất chống oxy hóa độc đáo của riêng nó, mà những chất này thường bị mất đi trong các loại rượu mạnh. Vì thì, sự gia tăng tuổi thọ do uống uống một lượng vừa đủ các chất chống oxy hóa trong rượu vang và bia là đúng hay sai đây?
Một nghiên cứu tôi đọc gần đây cho thấy 1-2 ly rượu vang đỏ mỗi ngày giúp làm tăng các vi khuẩn có lợi một cách đáng kể trong đường ruột và giảm đi vi khuẩn có hại (ngoài lợi ích cho huyết áp, chất béo trung tính, LDL, và C-reactive protein), nhưng vì một số lý do, rượu mạnh (rượu Gin đã được thử nghiệm) lại không có bất kỳ lợi ích nào tương tự. Có thể kết luận rằng là rất có thể các polyphenol và chất resveratrol( một loại chất hoạt tính sinh vật rất cao, chứa nhiều phenols tự nhiên, có khả năng ngăn chặn mật độ Oxy hoá của Protein béo) trong rượu vang giúp các chế phẩm sinh học đường ruột phát triển tốt và cũng có thể cải thiện các hóa chất trong máu. Và như bạn biết, những vi khuẩn tốt trong bụng có lợi ích to lớn cho hệ thống tiêu hóa và hệ thống miễn dịch của bạn.
Bia Thì Sao?
Có thể nói, Bia là một món “khoái khẩu” của cánh mày râu Việt Nam chúng ta. Các anh em thường tụ tập cùng bạn bè vào cuối tuần và thường uống rất nhiều bia. Tôi cùng từng như vậy, thế nhưng bây giờ, mỗi tuần tôi chỉ thưởng thức một ly bia, tất nhiên tôi luôn chọn những loại bia có chất lượng tốt.
Một ly bia đen tốt do nó có số lượng các chất oxy hóa duy nhất và vitamin nhóm B ở số lượng thấp hơn nhiều so với các loại bia nhẹ nếu chúng có mặt ở nhiều nhãn hàng khác. Mặt khác, quá nhiều bia sẽ có chứa các hợp chất estrogen từ cây hoa bia sẽ gây hậu quả đến sức khỏe nếu lạm dụng nó đối với cả phụ nữ và nam giới.
Một lần nữa, sự điều độ dường như vẫn luôn là tốt nhất. Một vài cốc bia một tuần có thể có những lợi ích, nhưng nếu uống 6 cốc hoặc nhiều hơn thế thì đó là con đường ngắn nhất làm bạn mắc phải những căn bệnh nguy hiểm.
Bia có thể có những tác hại gì khi nó được ủ bằng lúa mạch hoặc lúa mì? Bạn có biết, chế độ ăn Paleo cố gắng tránh các loại ngũ cốc vì một số thành phần có vấn đề của nhiều loại ngũ cốc.
Vâng, có một sự thật cá nhân tôi cố gắng tránh được hầu hết các loại ngũ cốc bởi vì hệ tiêu hóa của tôi đang gặp vấn đề với các chất kháng dinh dưỡng (antinutrients) và gluten. Vấn đề này ít gặp hơn đối với bia, bởi vì bia được lên men. Bất cứ lúc nào bạn làm cho một cái gì đó lên men, các vi sinh vật sẽ tham gia vào quá trình lên men có hiệu quả làm cho các độc tố được trung hòa hơn và dễ tiêu hóa hơn.
Đây là lý do tại sao đậu nành được lên men có thể có phần nào đó tốt cho sức khỏe của bạn còn đậu nành chưa lên men là một điều khủng khiếp với bạn. Đây cũng là lý do tại sao bánh mì bột chua (kể từ khi nó được lên men) là ít gây hại cho bạn hơn bánh mì thường. Đây cũng là lý do tại sao các loại sữa lên men như sữa nấm kefir và sữa chua là những thứ tốt cho tiêu hóa hơn là bơ sữa bình thường, và nó có nhiều tác dụng có lợi hơn so với các loại sữa khác.
Còn Pho Mát?
Nhiều nhà dinh dưỡng thời kì đầu, các chuyên gia dinh dưỡng, các nhà báo những người không hiểu về sinh hóa dinh dưỡng thực sự luôn nói về chất béo trong pho mát. Họ nói rằng “pho mát là vỗ béo” hoặc “luôn luôn chọn pho mát ít chất béo hoặc không béo”. Nếu bạn đọc bài viết của tôi ở đây, bạn sẽ thấy lý do tại sao các chất béo có trong pho mát của bò sữa ăn cỏ có thể giúp bạn đốt cháy chất béo và thậm chí có thể ngăn ngừa được bệnh tim. Tôi biết rằng nghe có vẻ điên rồ, nhưng bạn không thể bỏ qua thực tế rằng, các chất béo trong bò sữa ăn cỏ có chứa các chất dinh dưỡng mạnh như vitamin K2, đã được chứng minh để ngăn ngừa vôi hóa động mạch, cũng như các chất béo lành mạnh như CLA được chỉ ra là để giúp đốt cháy chất béo, xây dựng cơ bắp, và chống ung thư.
Bên cạnh chất béo, pho-mát làm từ sữa bò ăn cỏ còn chứa lượng casein (protein sữa) rất có lợi cho hệ tiêu hóa của bạn. Vâng, sự thật là vẫn có những người gặp khó khăn trong việc tiêu hóa casein trong một số sản phẩm từ sữa. Nhưng hãy nhớ rằng các sản phẩm sữa lên men như sữa nấm kefir, sữa chua, và pho mát nói chung là dễ tiêu hóa nhất vì chúng đã được “tiêu hóa trước” bởi các vi khuẩn trong quá trình lên men. Vì vậy, đa số mọi người không có vấn đề gì với việc tiêu hóa các hình thức lên men của sữa. Và sữa nấm (kefir) của những thương hiệu tốt nhất là 99% không chứa lactose bởi vì các vi khuẩn đã tiêu thụ và tiêu hóa lactose trong quá trình lên men.
Khi nói đến Pho mát, cần phải nhắc đến loại pho mát tốt nhất là pho mát lâu năm có chất lượng tốt. Một pho mát lâu năm thực sự sẽ phải trải qua nhiều quá trình lên men từ các hình thức khác nhau của vi khuẩn và nó sẽ dễ tiêu hóa nhất do quá trình tiêu hóa đã được thực hiện trước bởi rất nhiều các vi khuẩn tốt, như mỗi giai đoạn trong quá trình để lâu sẽ giúp phá vỡ các thành phần sữa thành các hình thức dễ tiêu hóa hơn.
Dù bạn làm bất kể điều gì thì bạn hãy tránh ra các loại pho mát giá rẻ như pho mát Mỹ, những sự lan tràn của pho mát mặn, pho mát “ổ”… nói chung là chúng không lành mạnh.
Rau Bina Có Vấn Đề Gì?
Mọi người đều biết rằng rau bina là rất tốt cho chúng ta, đúng không nào? Nói chung, rau bina có nhiều các chất chống oxy hóa, chất xơ, vitamin và khoáng chất, tất cả đều tuyệt vời cho cơ thể chúng ta.
Tuy nhiên, rau bina và các loại rau lá xanh đậm có chứa một lượng axit oxalic cao được biết đến là gây ra bệnh sỏi thận hoặc suy thận nếu bạn ăn quá nhiều hoặc trong thời gian quá dài. Nhiều thông tin cho biết rằng đối với hầu hết mọi người, nếu ăn một lượng rất lớn rau bina và ăn lâu dài sẽ thực sự thấy các tác động tiêu cực, do đó, đây có vẻ là một thí dụ của việc điều độ có lẽ là tốt nhất.
Một lượng nhỏ hỗn hợp rau xà lách vào mỗi bữa tối có lẽ là có lợi cho sức khỏe của chúng ta, nhưng một lượng rau xanh lớn 2 hoặc 3 lần một ngày có lẽ là quá nhiều và có thể gây ra vấn đề với việc sản sinh ra lượng axit oxalic lớn.
Nightshades Trong Rau Qủa
Chất độc nightshade – một loại kềm sinh vật (alkaloid) có kết cấu glucoside. Chất này có chủ yếu ở cà tím, cà chua, khoai tây và ớt. Ngoài ra còn có một số loài cây dại có độc tính nightshades cao nếu bạn ăn chúng trong rừng.
Cà chua và ớt có chất lycopene (giúp chống oxy hóa mạnh mẽ). Lớp vỏ của cà tím đã có chất chống oxy hóa mạnh, và hiện nay chúng đang được nghiên cứu để giúp chống lại ung thư. Khoai tây được kết hợp với các khoáng chất có giá trị và được sử dụng để ăn ở mức vừa phải là rất tốt cho những người hoạt động tập luyện nhiều để cung cấp nhiên liệu yếm khí (có trong các bài tập tạ, chạy cự ly ngắn…) huấn luyện ở cường độ cao và bổ xung glycogen vào cơ bắp. Vì vậy, bạn có thể thấy, mặc dù các loại rau có lợi ích, chúng cũng có thể có một lượng nhỏ chất độc có thể gây vấn đề cho bạn nếu sử dụng quá thường xuyên.
Một lần nữa tôi muốn nói rằng, có lẽ sẽ là có lợi hơn nếu ăn cà chua, ớt và khoai tây 2 đến 3 lần/tuần để hấp thụ tốt chất chống oxy hóa, vitamins và các khoáng chất, nhưng nếu bạn chúng quá nhiều trong một bữa và quá thường xuyên trong một thời gian dài thì lại rất có vấn đề. Vì vậy, bạn hãy chú ý đến việc ăn uống điều độ và đúng mực nhé.
Có Gì Không Ổn Với Việc Uống Trà?
Chúng ta đều biết rằng các loại trà khác nhau bao gồm trắng, xanh, đen, trà ô long, đỏ, và các loại trà thảo dược có chất chống oxy hóa mạnh mẽ và có thể giúp bảo vệ chúng ta khỏi các bệnh thoái hóa như ung thư và bệnh tim. Và chúng ta cũng biết rằng một số hóa chất thực vật trong các loại trà thậm chí có thể làm gia tăng rất nhẹ trong việc làm mất chất béo, mặc dù tôi nghĩ rằng hiệu ứng đó là khá nhỏ.
Tuy nhiên, tôi đã xem một bản báo cáo gần đây cho rằng trà phi hữu cơ có nguồn gốc từ Trung Quốc đã được tìm thấy có nồng độ của thuốc trừ sâu cao đáng báo động rất nguy hiểm (cả hai cả trong chè tươi và chè khô), và rõ ràng, nhiều thương hiệu nổi tiếng không kiểm tra dư lượng thuốc trừ sâu này. Và như vậy, chúng ta càng phải đối mặt với nguy cơ của bệnh ung thư nhiều hơn nếu thường xuyên dùng những loại trà ấy.
Bài học chính mà tôi có được khi đọc các báo cáo này chỉ đơn giản là tôi sẽ cố gắng hơn trong việc chọn các nhãn hiệu chè hữu cơ và tránh lạm dụng việc sử dụng trà quá nhiều chỉ một loại trà ngay từ bây giờ.
Tôi cũng thích uống trà hoa cúc hay các loại trà bạc hà vào ban trước khi đi ngủ từ 1 đến 2 giờ để giúp thư giãn và gây buồn ngủ hơn. Bạn cũng có thể chọn cho mình những loại trà yêu thích và uống chúng một cách điều độ, nhưng nhớ là phải chọn những loại có nguồn gốc hữu cơ nhé.
Cà Phê Thì Sao?
Vì một số lý do mà hầu hết mọi người nghĩ rằng cà phê là không tốt. Nhưng nếu bạn tránh được việc cho đường và kem giả (sử dụng kem thật và đường stevia thay vào đó), thì nó thực sự là một thức uống khá tốt với lợi ích chống oxy hóa, chất dinh dưỡng phenol, axit chlorogenic, và các hợp chất lành mạnh khác có trong cà phê.
Nhiều nghiên cứu trong những năm qua đã cho thấy việc tiêu dùng cà phê làm giảm nguy cơ nhiễm các loại ung thư khác nhau. Trong thực tế, một nghiên cứu năm 2011của Đại học Harvard cho thấy những người uống từ 1-3 tách cà phê mỗi ngày giảm nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt 30%. Các nghiên cứu khác đã cho thấy việc dùng cà phê làm giảm nguy cơ bệnh tiểu đường.
Bản thân tôi thích có 1 tách cà phê thực sự thơm ngon mỗi ngày – tất nhiên là với kem được làm từ sữa bà ăn cỏ. Nói chung, dù bạn có chọn những phụ phẩm gì để làm tăng hương vị cho ly cà phê hàng ngày của mình, bạn hãy nhớ chọn những phụ phẩm có nguồn gốc tự nhiên, hữu cơ và càng sạch càng tốt.
Một lần nữa quay lại với chủ đề về sự điều độ, nếu bạn uống quá nhiều cà phê thì cơ thể bạn có thể phải chịu những sự tổn hại vì nạp quá nhiều cafein vào cơ thể. Và tuyến thượng thận sẽ hoạt động kém hiệu quả bị gây ra bởi dùng quá nhiều cafein trong một thời gian dài. Nhưng nếu bạn uống một lượng nhỏ cà phê mỗi ngày bạn sẽ có được những lợi ích từ các chất chống oxy hóa duy nhất chỉ có trong hạt cà phê hữu cơ. Vì vậy, khi chọn cà phê, bạn hãy cố gắng chọn những loại cà phê xuất phát từ cà phê được trồng hữu cơ có tỷ lệ lượng dư thuốc sau thấp nhất, nó sẽ rất an toàn và có lợi cho sức khỏe của bạn đó.
Tóm lại, tôi nghĩ rằng điều quan trọng nhất bạn có được từ bài viết này là nhiều loại thực phẩm và đồ uống có một số hợp chất có hại cùng một số hợp chất có lợi . Nếu bạn dùng nhiều loại thực phẩm tốt trong chế độ ăn uống của mình, và không ăn nhiều các loại thực phẩm hoặc đồ uống nào không tốt, thì bạn không những có được những bữa ăn tuyệt vời mà hơn hết, bạn còn có được một sức khỏe không thể như ý hơn được nữa. Thế nhưng đôi khi một số thực phẩm lành mạnh cũng có thể có vấn đề của chúng nếu bạn dùng quá nhiều và không điều độ.
Nếu bạn cảm thấy bài viết này đã mang đến cho bạn những thông tin hữu ích, thì hãy chia sẻ nó với những người thân yêu của mình nhé.
Chúc bạn luôn khỏe mạnh.
