Kali Acesulfame Là Gì Và Nó Có Tốt Hay Không?

Kali acesulfame là một trong những cách gọi phổ biến nhất hiện nay.

Giống như hầu hết các chất tạo ngọt khác, nó cũng gây ra những tranh cãi.

Một số người cho rằng nó an toàn, trong khi những người khác lại cho rằng nó có hại đối với sức khỏe và thậm chí gây ra tăng cân (1).

Đây là một đánh giá chi tiết về kali acesulfame và những tác động của nó đối với sức khỏe.

Kali acesulfame là gì?

Kali acesulfame (hay còn gọi là acesulfame K hoặc ace K) là một chất tạo ngọt nhân tạo, đôi khi được gọi là E950 ở châu Âu.

Nó ngọt hơn đường thông thường gấp 200 lần và được dùng để tạo ra vị ngọt cho các loại thực phẩm và nước uống mà không thêm calo (2).

Nó hoạt động bằng cách kích thích các giác quan cảm nhận vị ngọt trên lưỡi, vì vậy mà chúng ta có thể cảm nhận được vị ngọt mà không cần tiêu thụ đường.

Acesulfame K thường được tìm thấy trong hỗn hợp với các chất tạo ngọt khác như aspartame và sucralose. Những chất này thường pha trộn với nhau để giấu dư vị đắng gây ra khi chất ngọt được dùng một mình.

Thật thú vị là người ta cho rằng acesulfame K không bị phân hủy hoặc tích trữ lại bên trong cơ thể. Thay vào đó nó được hấp thu vào cơ thể và sau đó được thải ra qua nước tiểu mà không bị thay đổi.

Kết luận: Kali acesulfame là một chất tạo ngọt nhân tạo và có vị ngọt gấp 200 lần so với đường thông thường. Nó còn được gọi là acesulfame K hoặc ace K.

Những thực phẩm nào có chứa Kali acesulfame?

Kali acesulfam là loại chất tạo ngọt nhân tạo rất linh hoạt được dùng trong nhiều loại thực phẩm và đồ uống.

Không giống như các chất tạo ngọt khác (như là aspartame), nó ổn định khi được làm nóng. Điều này  giải thích tại sao nó được tìm thấy trong nhiều món nướng.

Một vài ví dụ về thức ăn có chứa kali acesulfame gồm có:

• Đường ăn kiêng.
• Các sản phẩm từ sữa.
• Các món tráng miệng.
• Mứt dâu, thạch, mứt cam.
• Đồ nướng.
• Kem đánh răng và nước súc miệng.
• Singum.
• Nước ướp thịt.
• Sữa chua và các sản phẩm khác từ sữa.
• Ngũ cốc ăn sáng.
• Nước sốt cho salat và các loại nước sốt.
• Gia vị.

Nó có thể được ghi trên bao bì bằng một số cách sau đây:

• Acesulfame K.
• Kali acesulfame.
• Ace-K.
• E950 (thường thấy ở Châu Âu).

Kết luận: Kali acesulfame có thể được tìm thấy trong một loạt các thực phẩm chế biến sẵn từ đồ uống cho người ăn kiêng cho đến các món tráng miệng đông lạnh và đồ nướng.

Giống như các chất tạo ngọt nhân tạo khác, kali acesulfame cũng gây ra nhiều tranh cãi

Các chất tạo ngọt nhân tạo như acesulfame K đang gây tranh cãi. Nhiều người cho rằng là có hại (1, 3, 4).

Ví dụ, một số người cho rằng chúng có thể làm gián đoạn quá trình trao đổi chất và can thiệp vào việc điều chỉnh sự thèm ăn, trọng lượng cơ thể và kiểm soát lượng đường trong máu.

Thêm vào đó, các phản bác về acesulfame K làm dấy lên mối quan tâm về khả năng gây ung thư và ảnh hưởng đến sự phát triển sớm của trẻ nhỏ trong giai đoạn mang thai (5, 6).

Tuy nhiên, bất chấp những mối quan ngại này, cả Hoa Kỳ và Châu Âu đều đã tuyên bố acesulfame K an toàn khi dùng ở người.

FDA khuyến cáo dùng khoảng 15 mg/kg/ngày đối với trọng lượng cơ thể ở người Mỹ là mức an toàn. Ở Châu Âu thì thấp hơn một chút là 9mg/kg/ngày trọng lượng cơ thể.

Bạn sẽ phải tiêu thụ một lượng lớn chất tạo ngọt để vượt quá lượng này. Ở Mỹ con số này  tương đương với 20 lon Coke Zero dạng 355 ml của cho một người nặng 150-lb (68 kg) trong một ngày (7).

Mặc dù đã được chấp nhận ở một số quốc gia nhưng một số nhà khoa học vẫn cương quyết phản đối quyết định công bố về sự an toàn của acesulfame K.

Người ta cho rằng những nghiên cứu được dùng để chứng minh độ an toàn của nó không đáp ứng được những tiêu chuẩn khoa học thường được yêu cầu để đưa ra những quyết định như thế (6).

Kết luận: Giống như các chất tạo ngọt nhân tạo khác, kali acesulfame bị lên án do những tác động âm thầm có hại với sức khoẻ. Tuy nhiên, các cơ quan quản lý ở Hoa Kỳ và Châu Âu đã tuyên bố là nó an toàn.

Tác động lên đường huyết và insulin

Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng các chất tạo ngọt nhân tạo chỉ gây ra những thay đổi rất nhỏ đối với lượng đường trong máu và chúng được xem là an toàn đối với người bị tiểu đường (8).

Tuy nhiên, một số nghiên cứu quan sát (không thể chứng minh nguyên nhân và hậu quả) đã nhấn mạnh mối liên hệ giữa việc tiêu thụ thức uống cho người ăn kiêng và sự phát triển của căn bệnh béo phì cũng như bệnh đái tháo đường loại 2 và hội chứng chuyển hóa (9, 10, 11, 12).

Phát hiện này đã dẫn đến những suy đoán rằng chất tạo ngọt nhân tạo có thể gián đoạn việc kiểm soát lượng đường trong máu và sản xuất insulin (13).

Những thí nghiệm trong ống nghiệm cho thấy acesulfame K làm tăng hàm lượng đường được hấp thụ bởi các tế bào trong đường ruột (14).

Ngoài ra một nghiên cứu trên động vật cho thấy tiêm acesulfame K liều lượng cao trực tiếp cho chuột đã khiến chúng thải ra lượng lớn insulin – tăng 114-210% so với mức chuẩn (15).

Tuy nhiên nên lưu ý rằng thí nghiệm này động vật được cho ăn nhiều chất tạo ngọt trong những điều kiện bất thường. Do đó kết quả không thể áp dụng trên người.

Các nghiên cứu trên người không phát hiện ra kali acesulfame làm tăng lượng đường trong máu hoặc insulin nhưng chưa có những nghiên cứu đối với việc dùng lâu dài (16).

Kết luận: Trong thời gian ngắn thì kali acesulfame không làm tăng lượng đường trong máu hoặc insulin. Tuy nhiên những tác động về lâu dài thì chưa biết được.

Kali acesulfame có tăng nguy cơ ung thư?

Một trong những tuyên bố mang tính báo động nguy hiểm nhất về kali acesulfame đó là nó có thể làm tăng nguy cơ ung thư.

Vì nó đã được đồng ý cho dùng trong nước giải khát, chính vì vậy nhiều người đang tiếp xúc với acesulfame K hơn bao giờ hết.

Đồng thời một số nhà khoa học đặt câu hỏi về sự hợp lệ của các nghiên cứu dùng để xác minh tính an toàn của nó.

Trên thực tế thì Trung tâm Khoa học vì Lợi ích Cộng đồng (CSPI) đã chất vấn công khai chất lượng của các nghiên cứu khoa học đã được dùng để phê duyệt cho loại chất tạo ngọt này được dùng rộng rãi (6).

Tuy nhiên, FDA và Cơ quan An toàn Thực phẩm Châu Âu (EFSA) không đồng ý với luận điểm của CSPI. Họ khẳng định rằng acesulfame K  là an toàn và các chứng cứ hiện tại đã đủ để chắc chắn rằng nó sẽ không gây ung thư (17).

Acesulfame K đã được tiến hành nghiên cứu trong cả hai ống nghiệm và trên động vật để xác định liệu nó có nguy cơ ung thư hay không.

Trong các thí nghiệm trong ống nghiệm, các nhà khoa học đã tìm ra các dấu hiệu của một chất có thể là “độc tố di truyền”- nói cách khác thì nó có khả năng làm tổn thương DNA của chúng ta và gây ra đột biến gen và dẫn đến ung thư.

Nhiều nghiên cứu về  acesulfame K  không phát hiện ra bất cứ dấu hiệu gì của gen độc tính. Ngoài ra các nghiên cứu nhận được kết quả chỉ ra được nguy cơ ung thư không được nhân rộng trong những nghiên cứu tiếp theo (18).

Một trong những nghiên cứu trên động vật lớn nhất để kiểm tra ảnh hưởng của acesulfame K trong chế độ ăn được tiến hành bởi Chương Trình Phòng Chống Độc Quốc Gia.

Người ta đã cho acesulfame K khoảng 3% vào tổng khẩu phần ăn của chuột trong vòng 40 tuần. Lượng này tương đương với một người uống hơn 1000 lon nước ngọt mỗi ngày. Nhưng người ta không tìm thấy bất cứ bằng chứng nào về việc tăng nguy cơ ung thư ở chuột (19).

Kết luận: Những nghiên cứu trong ống nghiệm và trên động vật trong phòng thí nghiệm cho thấy acesulfame K không gây ung thư. Dù một số người không đồng ý nhưng các cơ quan quản lý chính ở Hoa Kỳ cũng như Châu Âu vẫn đưa ra những kết luận giống nhau.

Các tác dụng phụ Khác                                            

Các nhà phê bình đã nêu ra một số mối quan ngại về sức khoẻ liên quan các chất tạo ngọt nhân tạo bao gồm cả acesulfame K.

Ví dụ, một số người cho rằng tiêu một lượng lớn hàng ngày các uống thức uống có chứa nhân tạo có thể làm cho thai phụ sinh non (20, 21, 22).

Một số cũng cho rằng nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú thì dùng acesulfame K có thể ảnh hưởng đến sự sở thích của con bạn đối với thực phẩm ngọt (23).

Một nghiên cứu dài hạn trên chuột cho thấy acesulfame K liên quan đến sự gián đoạn thần kinh và suy giảm chức năng não bộ. Tuy nhiên cần thêm nhiều điều tra được thực hiện trên người trước khi chúng ta biết liệu nó có những ảnh hưởng như thế hay không (24).

Kết luận: Acesulfame K có thể dẫn đến tình trạng sinh non hoặc ảnh hưởng đến sở thích của những em bé mà mẹ của chúng ăn nhiều chất tạo ngọt. Một nghiên cứu trên động vật cho thấy việc dùng lâu dài có thể làm suy giảm chức năng não.

Có nên tránh dùng kali acesulfame hay không?

Chất tạo ngọt có thể hữu ích đối với một số người khi được thêm vào khẩu phần ăn. Đặc biệt những người có sở thích ăn ngọt và đã tiêu thụ hiều đường rồi.

Tuy nhiên mặc dù chúng có vẻ an toàn nhưng không ai biết chúng sẽ gây ra điều gì nếu ta tiêu thụ chúng thường xuyên trong nhiều năm.

Các nhà phê bình vẫn cho rằng các nghiên cứu về acesulfame K không đủ tốt và chúng tôi không thể tin tưởng rằng nó sẽ không gây hại về lâu dài. Cùng lúc đó những nghiên cứu lâu dài trên động vật đã cho chúng ta thấy, mặc dù tiêu thụ với liều lượng cao thì vẫn được dung nạp rất tốt.

Cuối cùng, có vẻ như không có bất kỳ lý do nào thuyết phục cho việc tránh dùng acesulfame K – hoặc bất kỳ chất tạo ngọt nhân tạo khác đối với vấn đề này.

Quyết định có tiêu thụ chúng hay không tùy thuộc vào mỗi cá nhân.

Nếu bạn thích và dung nạp được chúng thì rất tốt. Nếu bạn không thích hoặc chúng làm cho bạn cảm thấy tệ hơn thì tránh nó đi. Chỉ đơn giản vậy thôi.