Dẫn Xuất Rượu Của Đường Lợi Hay Hại?

Trong nhiều thập kỉ, dẫn xuất rượu của đường đã là sự thay thế phổ biến cho đường thông thường.

Nó có bề ngoài và mùi vị như đường, nhưng ít calo và ít ảnh hưởng xấu đến sức khỏe hơn.

Trên thực tế, nhiều nghiên cứu cho thấy dẫn xuất rượu của đường còn giúp cải thiện sức khỏe.

Bài viết này sẽ đưa ra một cái nhìn chi tiết về dẫn xuất rượu của đường và những lợi ích sức khỏe của chúng.

Dẫn xuất rượu của đường là gì?

Dẫn xuất rượu của đường (hoặc “polyol”) là các loại cacbon hydrat ngọt.

Đúng như cái tên, chúng là hỗn hợp giữa các phân tử đường và phân tử rượu.

Mặc dù có chữ “rượu” trong tên gọi nhưng chúng không chứa chút ethanol nào, đây là một loại chất gây say rượu. Dẫn xuất rượu của đường rất an toàn cho người nghiện rượu.

Một số loại dẫn xuất rượu của đường còn được tìm thấy trong tự nhiên ở các loại quả và rau củ.

Tuy nhiên, hầu hết dẫn xuất rượu của đường đều được sản xuất công nghiệp, nơi chúng được chế biến từ các loại đường khác, chẳng hạn như đường glucose trong tinh bột ngô.

Đây là hình ảnh của dẫn xuất rượu của đường ở dạng tinh thể trắng, giống như đường:

Vì dẫn xuất rượu của đường có cấu trúc hóa học tương tự như đường trắng nên chúng có thể kích hoạt các thụ thể tạo vị ngọt trên lưỡi.

Không giống như chất làm ngọt nhân tạo và đường ăn kiêng, dẫn xuất rượu của đường có chứa calo, chỉ là ít hơn loại đường dùng hằng ngày.

Kết luận: Dẫn xuất rượu của đường là các loại cacbon hydrat ngọt được tìm thấy trong tự nhiên hoặc được chế biến từ các loại đường khác. Chúng được sử dụng rộng rãi như một chất tạo ngọt.

Dẫn xuất rượu của đường trong các chế độ ăn hiện đại

Có rất nhiều loại dẫn xuất rượu của đường khác nhau được dùng làm chất tạo ngọt.

Giữa chúng có một vài điểm khác nhau, như là hương vị, lượng calo và lợi ích sức khỏe (1).

Xylitol

Xylitol là loại dẫn xuất rượu của đường phổ biến và được nghiên cứu nhiều nhất.

Nó có vị bạc hà riêng biệt và là một thành phần phổ biến trong các loại kẹo cao su không đường, bạc hà và các sản phẩm chăm sóc răng miệng như kem đánh răng.

Nó có vị ngọt như đường dùng hằng ngày, nhưng ít calo hơn 40%. Ngoài một số triệu chứng về tiêu hoá khi dùng nhiều, xylitol là chất dung nạp tốt (2).

Erythritol

Erythritol là một loại dẫn xuất rượu của đường khác được xem là có hương vị tuyệt vời.

Erythritol được xử lý bằng cách lên men đường glucose trong tinh bột ngô. Nó có 70% vị ngọt của đường, nhưng chỉ có 5% calo.

Cùng với loại cỏ ngọt Stevia có lượng calo thấp, erythritol là thành phần chính trong hỗn hợp chất ngọt phổ biến được gọi là Truvia.

Erythritol không có các phản ứng phụ về tiêu hóa như hầu hết các loại dẫn xuất rượu của đường khác, bởi vì nó không đến được ruột già với lượng lớn.

Thay vào đó, hầu hết chúng đều được hấp thu vào máu, sau đó bài tiết ra hoàn toàn bằng đường nước tiểu (3).

Sorbitol

Sorbitol là loại dẫn xuất rượu của đường mềm mịn và có vị mát lạnh. Đây là một thành phần phổ biến trong các loại thực phẩm và đồ uống không đường, bao gồm cả các loại thạch và kẹo mềm.

Nó ảnh hưởng rất ít đến lượng đường trong máu và insulin, nhưng có thể gây ra các triệu chứng rối loạn tiêu hóa đáng kể.

Maltitol

Maltitol được chế biến từ đường mạch nha, có vị và cảm giác khi ăn vào miệng rất giống với loại đường dùng hằng ngày.

Nó có 90% vị ngọt như đường, với gần một nửa lượng calo. Mặc dù các sản phẩm chứa maltitol có thể xem là “không đường,” nhưng nó vẫn được cơ thể hấp thụ tốt và gây tăng đột biến lượng đường trong máu.

Nếu mắc bệnh tiểu đường, hãy hoài nghi các sản phẩm “ít carb” có chất làm ngọt maltitol và đảm bảo theo dõi lượng đường trong máu một cách cẩn thận.

Các loại dẫn xuất rượu của đường khác

Các loại dẫn xuất rượu của đường khác thường được tìm thấy trong một số thực phẩm bao gồm mannitol, isomalt, lactitol và các sản phẩm thủy phân tinh bột hydro hóa.

Kết luận: Có nhiều loại dẫn xuất rượu của đường phổ biến trong chế độ ăn uống hiện đại. Chúng bao gồm xylitol, erythritol, sorbitol, maltitol và nhiều loại khác.

Dẫn xuất rượu của đường có chỉ số đường huyết thấp và không làm lượng đường trong máu hoặc insulin tăng đột biến

Chỉ số đường huyết là thước đo khoảng thời gian thức ăn làm tăng lượng đường trong máu.

Ăn các thực phẩm có chỉ số đường huyết cao gây nên chứng béo phì và nhiều vấn đề về sức khỏe chuyển hóa (4, 5, 6).

Biểu đồ dưới đây cho thấy chỉ số đường huyết của một số loại dẫn xuất rượu của đường so với đường hằng ngày và glucose tinh khiết:

Nguồn ánh.

Như đã thấy, hấu hết các loại dẫn xuất rượu của đường ảnh hưởng không đáng kể đến lượng đường trong máu. Trong trường hợp erythritol và mannitol, chỉ số đường huyết là 0.

Ngoại lệ duy nhất là maltitol, có chỉ số đường huyết là 36. Tuy nhiên nó vẫn còn rất thấp so với đường hằng ngày và cacbon hydrat tinh chế.

Đối với những người có hội chứng chuyển hóa, tiền tiểu đường hoặc tiểu đường, dẫn xuất rượu của đường (trừ maltitol) được xem là lựa chọn thay thế tuyệt vời cho đường dùng hằng ngày.

Kết luận: Hầu hết các loại dẫn xuất rượu của đường có rất ít hoặc không ảnh hưởng đến lượng đường trong máu và insulin, ngoại trừ maltitol.

Dẫn xuất rượu của đường giúp cải thiện sức khỏe răng miệng

Sâu răng là một tác dụng phụ của việc tiêu thụ lượng đường quá mức.

Đường giúp nuôi dưỡng một số vi khuẩn bên trong miệng, làm chúng sinh sôi và tiết ra axit ăn mòn lớp men bảo vệ trên răng.

Ngược lại, dẫn xuất rượu của đường như xylitol, erythritol và sorbitol có thể giúp chống sâu răng (7). Đây là một trong những lý do chính khiến chúng rất phổ biến ở các sản phẩm kẹo cao su và kem đánh răng.

Xylitol được biết đến với những tác dụng có lợi cho sức khỏe răng miệng đã được nghiên cứu kỹ lưỡng (8, 9).

Vi khuẩn “xấu” trong miệng thực sự có thể hấp thu xylitol, nhưng chúng không thể chuyển hóa nó, từ đó gây tắc nghẽn việc chuyển hóa và ngăn chặn sự phát triển của chúng (10).

Erythritol chưa được nghiên cứu rộng rãi như xylitol, nhưng vài nghiên cứu kéo dài 3 năm ở 485 học sinh cho thấy nó có tác dụng bảo vệ chống sâu răng tốt hơn cả so với xylitol và sorbitol (11).

Kết luận: Xylitol, erythritol và sorbitol giúp cải thiện sức khỏe răng miệng. Xylitol được nghiên cứu nhiều nhất, nhưng có một số bằng chứng cho thấy erythritol lại có hiệu quả nhất.

Các lợi ích sức khỏe khác của dẫn xuất rượu của đường

Dẫn xuất rượu của đường còn có một vài lợi ích khác rất đáng làm nổi bật.

• Prebiotic: dẫn xuất rượu của đường giúp nuôi dưỡng vi khuẩn có lợi trong đường ruột, có tác dụng prebiotic như chất xơ thực phẩm (12, 13, 14).
• Sức khỏe xương: Nhiều nghiên cứu ở chuột cho thấy xylitol giúp làm tăng lượng xương và hàm lượng khoáng chất trong xương, giúp ngăn ngừa loãng xương (15, 16).
• Sức khỏe da: Collagen là cấu trúc protein chính trong da và các mô liên kết. Các nghiên cứu trên chuột cho thấy xylitol giúp làm tăng việc sản sinh collagen (17, 18).

Kết luận: Dẫn xuất rượu của đường giúp nuôi dưỡng lợi khuẩn trong đường ruột, nó cũng đã được chứng minh có lợi cho xương và da trong các nghiên cứu trên động vật.

Dẫn xuất rượu của đường có thể gây ra các vấn đề về tiêu hóa

Nhược điểm chính của dẫn xuất rượu của đường là chúng có thể gây ra các vấn đề về tiêu hóa, đặc biệt khi dùng với lượng lớn.

Cơ thể không thể tiêu hóa được tất cả chúng, do đó một phần sẽ di chuyển đến ruột già và được chuyển hóa bởi các vi khuẩn đường ruột.

Nếu dùng nhiều dẫn xuất rượu của đường trong một thời gian ngắn có thể dẫn đến các triệu chứng như xì hơi, đầy hơi và tiêu chảy.

Nếu bị hội chứng ruột kích thích (IBS) hoặc nhạy cảm với FODMAP, nên xem xét việc tránh dùng dẫn xuất rượu của đường.

Sorbitol và maltitol là thủ phạm lớn nhất gây ra các triệu chứng kể trên, trong khi erythyritol thì ngược lại.

Kết luận: Khi dùng với lượng lớn, hầu hết các loại dẫn xuất rượu của đường đều gây ra tình trạng khó tiêu hóa. Điều này cũng phụ thuộc vào từng cá nhân, cũng như từng loại dẫn xuất rượu của đường.

Xylitol là chất độc đối với chó

Xylitol được dùng tốt bởi con người, nhưng rất lại rất độc hại đối với chó.

Khi chó dùng xylitol, cơ thể của chúng nghĩ rằng đó là đường và bắt đầu sản xuất một lượng lớn insulin.

Khi lượng insulin tăng lên, tế bào trong cơ thể chó bắt đầu kéo lượng đường từ trong máu.

Điều này gây hạ đường huyết (lượng đường trong máu thấp) và có thể gây tử vong (19).

Nếu nuôi chó, hãy cố gắng giữ xylitol ngoài tầm của chúng hoặc vứt bỏ hoàn toàn.

Điều này không áp dụng trên các loài vật nuôi khác, nó cũng chỉ áp dụng đối với xylitol, không phải những loại dẫn xuất rượu của đường khác.

Dẫn xuất rượu của đường nào là tốt nhất?

Trong tất cả các loại dẫn xuất rượu của đường, erythritol rõ ràng dẫn đầu.

Nó gần như không chứa calo, không ảnh hưởng đến lượng đường trong máu và ít gây ra các vấn đề về tiêu hóa hơn so với các loại khác.

Erythritol cũng rất tốt cho răng miệng, nó cũng không có hại đối với loài chó.

Ngoài ra, erythritol còn có vị khá tuyệt. Về cơ bản nó giống như đường không chứa calo.