9 Lợi Ích Sức Khỏe Ấn Tượng Của Câu kỷ tử

Câu kỷ tử đã trở nên phổ biến trong những năm gần đây, và chúng thường được quảng cáo là một “siêu thực phẩm.”

Loại quả này được cho là có khả năng ngăn ngừa lão hóa sớm, tăng cường hệ miễn dịch, có lợi cho bệnh tiểu đường, chống lại bệnh tim và ung thư (1).

Tuy nhiên câu kỷ tử có thực sự mang lại những lợi ích trên? Bài báo này sẽ tiết lộ 9 lợi ích được khoa học chứng minh của loại thực phẩm này.

Câu kỷ tử là gì?

Câu kỷ tử, có tên khoa học là Lycium barbarum, còn được biết đến với tên gọi rau khởi tử (wolfberry), fructus lycii và gougizi. Loại quả mọng sấy khô này đã được dùng trong y học cổ truyền Trung Quốc trong hơn 2,000 năm (2).

Chúng có vị ngọt và có thể ăn ngay hoặc dùng làm nước ép và trà thảo dược. Chúng cũng có thể được dùng để điều chế chiết xuất, bột và viên nén.

Tất cả các loại quả mọng xanh hoặc đỏ, bao gồm câu kỷ tử, có chứa hàm lượng chất chống oxy hóa cao, có thể giúp bảo vệ cơ thể chống lại các tổn thương do gốc tự do.

Điểm độcdđáo của câu kỷ tử là chúng chứa các chất chống oxy hóa đặc trưng gọi là Lycium barbarum polysaccharide, được cho là mang lại nhiều lợi ích sức khỏe ấn tượng.

Ngoài ra, loại quả mọng này cung cấp 11 axit amin thiết yếu – nhiều hơn các loại quả thông thường khác (3).

Dưới đây là 9 lợi ích sức khỏe của câu kỷ tử dựa trên các bằng chứng.

1. Vô cùng bổ dưỡng

Thành phần dinh dưỡng của câu kỷ tử được cho là thay đổi rất lớn tùy thuộc vào chủng loại, độ tươi và cách chúng được chế biến.

Trong  ¼ chén (85 gram) câu kỷ tử khô có (4):

• Calo: 70
• Đường: 12 gram
• Protein: 9 gram
• Chất xơ: 6 gram
• Chất béo: 0 gram
• Vitamin A: 150% RDI
• Đồng: 84% RDI
• Selen: 75% RDI
• Vitamin B2 (riboflavin): 63% RDI
• Sắt: 42% RDI
• Vitamin C: 27% RDI
• Kali: 21% RDI
• Kẽm: 15% RDI
• Thiamine: 9% RDI

Ngoài ra, nó còn chứa nhiều chất chống oxy hóa mạnh bao gồm carotenoid, lycopene, lutein và polysaccharide. Trong thực tế, polysaccharide chiếm 5-8% quả sấy khô (5).

Tính theo trọng lượng, loại quả mọng này chứa lượng vitamin C ngang với chanh tươi và cam (5).

Là một loại trái cây, câu kỷ tử chứa tương đối nhiều protein và chất xơ, đây là hai chất dinh dưỡng có thể giúp duy trì cảm giác no lâu hơn.

Trong câu kỷ tử cũng chứa nhiều đồng, sắt, selen và kẽm.

Những khoáng chất này rất cần thiết cho hoạt động của tất cả các cơ quan trong cơ thể, bảo vệ tế bào và giúp tối ưu hóa quá trình trao đổi chất (6).

Tóm lược: Câu kỷ tử rất bổ dưỡng. Chúng giàu chất xơ, protein và một loạt các vitamin và khoáng chất bao gồm sắt, đồng, selen và vitamin A và C.

2. Là nguồn chất chống oxy hóa tuyệt vời

Chất chống oxy hóa có khả năng chống lại các gốc tự do – là các phân tử gây hại có thể gây tổn thương cho tế bào.

Câu kỷ tử có điểm số về khả năng hấp thụ gốc oxy (ORAC) là 3,290. Điểm số này cho thấy lượng chất chống oxy hóa trong các loại thực phẩm nhất định.

Điểm ORAC của câu kỷ tử cao hơn nhiều so với chuối (795) và táo (2,828), nhưng thấp hơn việt quất (4,669) và trái mâm xôi (5,065) (7).

Lưu ý rằng giá trị ORAC được xác định trong nghiên cứu ống nghiệm, vì vậy những loại quả này không nhất thiết có tác dụng tương tự đến cơ thể người. Tuy nhiên, có bằng chứng khác cho rằng câu kỷ tử có thể tăng cường nồng độ chất oxy hóa ở người.

50 người trưởng thành khỏe mạnh uống 120 ml nước ép câu kỷ tử cô đặc mỗi ngày, và kết quả là các dấu hiệu chống oxy hóa của họ đã tăng hơn 8% so với những người không uống nước ép trái này (8).

Một nghiên cứu ở những người cao tuổi khỏe mạnh đã chứng minh rằng uống một loại sữa từ loại quả mọng này hàng ngày trong 90 ngày đã làm tăng lượng chất chống oxy hóa zeaxanthin lên 26%, và tăng khả năng chống oxy hóa lên 57% (9).

Đây là một tin tốt, vì chất chống oxy hóa được hấp thụ qua chế độ ăn uống được cho là đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe và bảo vệ chống lại các bệnh mãn tính (10).

Tóm lược: Thường xuyên uống nước ép câu kỷ tử cô đặc có thể tăng cường nồng độ chất chống oxy hóa trong cơ thể.

3. Lợi ích chống lão hóa

Các chất chống oxy hóa có trong câu kỷ tử có thể giúp chống lão hóa bằng cách ngăn ngừa gốc tự do gây tổn hại cho collagen trong da (11).

Một số nghiên cứu nhỏ cũng đã chỉ ra rằng chiết xuất câu kỷ tử có thể giúp làm chậm quá trình lão hóa trong tế bào.

Một nghiên cứu trên chuột cho thấy chất chiết xuất quả này giúp ức chế quá trình glycation, một quá trình làm lão hóa da (12).

Một nghiên cứu khác cho thấy rằng chất chiết xuất câu kỷ tử làm tăng sự tổng hợp DNA trong một số tế bào nhất định, bảo vệ tế bào khỏi lão hóa gây ra bởi sự tổn thương của DNA (13).

Tiêu thụ nhiều loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa được cho là giúp chống lại lão hóa sớm.

Dù những kết quả ban đầu đều rất hứa hẹn, nhưng ta vẫn cần thực hiện thêm nhiều các nghiên cứu trên con người.

Tóm lược: Trong các nghiên cứu ống nghiệm và động vật, chiết xuất câu kỷ tử đã được chứng minh là bảo vệ chống lại tổn thương tế bào. Điều này có thể chống lại tình trạng lão hóa sớm, nhưng vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu hơn nữa ở người.

4. Ngăn ngừa sự phát triển của ung thư

Chiết xuất câu kỷ tử đã được chứng minh có thể hỗ trợ hoạt động chống ung thư trong cả nghiên cứu trên động vật và con người (14).

Các nghiên cứu trên ống nghiệm cho thấy rằng chiết xuất từ loại quả này cản trở sự phát triển, và thậm chí có thể tiêu diệt tế bào ung thư (15, 16).

Một nghiên cứu trên chuột nhận thấy rằng ăn câu kỷ tử thường xuyên giúp ức chế sự tiến triển của khối u ung thư. Quả mâm xôi, dâu tây, việt quất, trái nhàu và trái açaí cũng có hiệu quả tương đương (17).

Tác dụng ức chế khối u của câu kỷ tử là do khả năng tăng cường lượng chất chống oxy hóa và giảm mức độ viêm cytokine IL-5 và IL-8 trong máu (17).

Một nghiên cứu trên 79 người mắc ung thư ác tính cho thấy những người được điều trị bằng liệu pháp miễn dịch cùng với chiết xuất câu kỷ tử cô đặc có tỷ lệ hồi phục ung thư cao hơn 25% so với những người chỉ được điều trị liệu pháp miễn dịch (18).

Những tác dụng chống ung thư có thể là do các chất chống oxy hóa có trong loại quả này.

Tuy nhiên, hãy nhớ rằng hầu hết các nghiên cứu chỉ dùng chiết xuất và phần cô đặc của loại quả mọng này, chứ không phải chỉ riêng quả câu kỷ tử tươi.

Tóm lược: Chiết xuất câu kỷ tử có thể ức chế hoặc làm chậm sự phát triển của tế bào ung thư. Các nghiên cứu ống nghiệm cho thấy chiết xuất này thậm chí có thể tiêu diệt các tế bào ung thư.

5. Cải thiện sự kiểm soát đường trong máu

Các nghiên cứu trên động vật và ống nghiệm đã chỉ ra rằng chiết xuất câu kỷ tử có thể có tác động tích cực đến việc kiểm soát đường huyết (19, 20, 21, 22, 23).

Một nghiên cứu đã cho chuột mắc tiểu đường tuýp 2 dùng chiết xuất polysaccharide của câu kỷ tử trong 4 tuần.

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng mức đường trong máu của 35% số chuột đã giảm (21).

Một nghiên cứu khác cũng nhận thấy điều tương tự. Những con chuột mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 tiêu thụ chất chiết xuất quả mọng này mỗi ngày trong ba tuần lễ đã có mức đường huyết thấp hơn sau khi ăn, cũng như tăng độ nhạy insulin (23).

Những tác động tích cực đến đường huyết này có liên quan chặt chẽ đến hoạt động chống oxy hóa của chiết xuất câu kỷ tử.

Các nghiên cứu trong lĩnh vực này cho thấy chất chiết xuất từ ​​câu kỷ tử giúp tăng độ nhạy insulin bằng cách tăng sự hấp thụ glucose vào tế bào thông qua phân tử vận ​​chuyển GLUT4, và tăng cường tiết insulin ở tuyến tụy (24).

Tuy nhiên, đây chỉ là những nghiên cứu trên động vật, vì vậy chúng ta vẫn chưa rõ liệu những kết quả tích cực này có xảy ra tương tự trên cơ thể người hay không. Vì vậy các nghiên cứu trên người cần phải được thực hiện nhiều hơn.

Tóm lược: Nghiên cứu trên ống nghiệm và động vật cho thấy chiết xuất câu kỷ tử giúp cải thiện việc kiểm soát lượng đường trong máu bằng cách tăng độ nhạy insulin và tiết insulin ở tuyến tụy.

6. Tăng năng lượng

Tiêu thụ chiết xuất cô đặc hoặc nước ép câu kỷ tử đã được chứng minh có thể cải thiện mức năng lượng và tinh thần nói chung.

Khi được cho dùng chiết xuất câu kỷ tử, chuột đã thích nghi nhanh hơn với các bài tập đặc biệt. Chúng cũng cho thấy sự cải thiện về hiệu suất cũng như có sự hồi phục tốt hơn sau mỗi bài tập thể dục (25).

Người ta cho rằng chiết xuất của loại quả mọng này có thể tăng cường việc tạo ra glycogen (một dạng lưu trữ glucose giúp duy trì hoạt động thể chất) trong cơ bắp và gan.

Chiết xuất cũng có thể đẩy nhanh sự giải phóng nitơ urê trong máu, một chất thải ra sau khi tập thể dục (25).

Kết quả tương tự cũng đã được phát hiện ở người. Trong một nghiên cứu đối chứng, 34 nam giới và phụ nữ khỏe mạnh đã tiêu thụ 120 ml nước ép câu kỷ tử cô đặc trong 14 ngày.

Kết quả là mức năng lượng của họ đã tăng lên, hoạt động thể dục tốt hơn, cải thiện chất lượng giấc ngủ, giảm căng thẳng và mệt mỏi hơn so với trước khi bắt đầu uống nước ép. Những người này cũng nói rằng họ cảm thấy vui vẻ và hài lòng hơn (26).

Tóm lược: Thường xuyên uống chiết xuất câu kỷ tử có thể cải thiện mức năng lượng, vận động và cảm xúc chung.

7. Hỗ trợ giảm cân

Câu kỷ tử có một số tính chất hỗ trợ giảm cân hiệu quả.

Ví dụ, loại quả này có nhiều chất xơ giúp kiểm soát lượng đường trong máu và sự thèm ăn, từ đó bạn sẽ cảm thấy no lâu hơn (27).

Câu kỷ tử cũng có chỉ số đường huyết thấp (GI).

Chỉ số GI của một loại thực phẩm hoặc thức uống cụ thể cho thấy ảnh hưởng của nó lên mức đường huyết sau khi ăn.

Vì các thức ăn có chỉ số GI thấp giải phóng đường vào máu chậm hơn, chúng được cho là có thể giúp kéo dài cảm giác no và giảm cảm giác thèm ăn (28).

Có một số bằng chứng cho thấy nước ép câu kỷ tử có thể giúp giảm cân bằng cách tăng tốc độ trao đổi chất.

Một nghiên cứu cho thấy khi nam và nữ giới thừa cân khỏe mạnh uống một ly 4 ounce (120 ml) nước ép câu kỷ tử cô đặc, thì khả năng đốt cháy calo sau một giờ sẽ tăng thêm 10% so với những người không uống (29).

Trong một thí nghiệm, khi những người tham gia uống nước ép câu kỷ tử trong 14 ngày, chu vi vòng eo của họ giảm trung bình 1.9 inch (4.7 cm) so với nhóm đối chứng (29).

Tuy nhiên, những nghiên cứu này có quy mô rất nhỏ và cần thêm nhiều nghiên cứu khác nữa để xác định liệu uống nước ép của loại trái cây này có thực sự có hiệu quả giảm cân.

Tóm lược: Câu kỷ tử có chỉ số GI thấp với lượng chất xơ cao, có thể giúp giảm cân. Nước ép cô đặc của loại quả này có thể thúc đẩy việc giảm cân thông qua việc đốt cháy calo.

8. Cải thiện lượng cholesterol

Các nghiên cứu trên động vật cho thấy dùng chiết xuất câu kỷ tử có thể có tác động tích cực đến lượng cholesterol.

Khi thỏ có hàm lượng cholesterol cao được điều trị bằng chiết xuất câu kỷ tử trong 10 ngày, tổng lượng cholesterol và chất béo trung tính đã giảm. Bên cạnh đó lượng cholesterol HDL có lợi của chúng cũng tăng lên (22).

Các tác giả của nghiên cứu cho rằng mức cholesterol được cải thiện có thể là do polysaccharide và vitamin chống oxy hóa có trong chiết xuất.

Trong một nghiên cứu khác, chuột mắc bệnh tiểu đường đã được uống 10 mg chiết xuất mỗi ngày trong ba tuần, và lượng chất béo trung tính và cholesterol của chúng đã giảm (23).

Tóm lược: Các nghiên cứu trên động vật cho thấy chiết xuất câu kỷ tử có thể giúp giảm lượng cholesterol và chất béo trung tính toàn phần cũng như làm tăng lượng cholesterol HDL có lợi.

9. Tăng cường hệ miễn dịch

Chiết xuất câu kỷ tử có thể giúp tăng cường chức năng miễn dịch (30).

Một nghiên cứu trên 60 người lớn khỏe mạnh cho thấy uống 3.4 ounce (100 ml) nước ép cô đặc hàng ngày trong 30 ngày đã khiến cho chức năng miễn dịch được cải thiện (31).

Cụ thể hơn, câu kỷ tử làm tăng lượng bạch cầu, đây là loại tế bào máu chịu trách nhiệm bảo vệ cơ thể khỏi các vi khuẩn và virus có hại (31).

Một số nghiên cứu trên động vật cũng ủng hộ những phát hiện này, cho thấy chiết xuất của loại quả mọng này giúp tăng cường sản xuất tế bào bạch cầu T (32).

Tóm lược: Chiết xuất câu kỷ tử có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch bằng cách tăng lượng tế bào bạch cầu chịu trách nhiệm bảo vệ cơ thể chống lại các vi khuẩn và virus có hại.

Loại quả này có thực sự tốt cho sức khỏe như nhiều người nói?

Câu kỷ tử chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa.

Loại quả này liên quan đến nhiều lợi ích về sức khỏe, bao gồm cải thiện kiểm soát lượng đường trong máu, giảm cân, chống lão hóa và ung thư.

Tuy nhiên, chúng ta vẫn cần thực hiện nhiều nghiên cứu trên con người hơn nữa. Hầu hết các lợi ích cũng có vẻ liên quan tới nước ép cô đặc hoặc các chất chiết xuất tinh khiết, cả hai loại này đều có hàm lượng hoạt chất cao hơn lượng bạn nhận được từ quảtươi hoặc khô.

Ngoài ra, câu kỷ tử và các sản phẩm từ loại quả này cũng khá đắt đỏ.

Nói chung, đây là một loại thực phẩm tốt nên bổ sung vào chế độ ăn giúp tăng cường sức khỏe tổng thể bên cạnh nhiều loại trái cây và rau củ khác.