13 Cách Nước Soda Có Đường Gây Hại Cho Sức Khỏe

Khi tiêu thụ quá nhiều, đường phụ gia có thể gây ra những hậu quả tai hại cho sức khỏe.

Tuy nhiên, một số nguồn đường tệ hơn những loại khác, và cho đến nay những thức uống có đường là tệ nhất.

Điều này không chỉ đúng với soda có đường, mà còn với nước ép trái cây, cà phê nhiều đường và các loại đường dạng lỏng.

Dưới đây là 13 lý do để tránh xa soda (và các thức uống có đường khác) như một thứ bệnh dịch hạch.

1. Thức uống có đường không làm bạn cảm thấy no và với liên quan mật thiết tới việc tăng cân

Đường phụ gia dễ gây tăng cân và các chất lỏng có đường còn thậm chí hơn thế nữa.

Một trong những lý do cho điều này là đường cung cấp một lượng lớn đường đơn fructose. Nó không làm giảm lượng hoóc-môn ghrelin như glucose và còn là loại carb chính trong thực phẩm có tinh bột (1).

Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng fructose dường như không kích thích các nhóm tế bào thần kinh gây cảm giác thỏa mãn giống như glucose (2).

Thực ra, não được cho là điều chỉnh lượng calo nạp vào. Nếu bạn ăn nhiều một loại thực phẩm (như khoai tây), thay vào đó bạn sẽ tự động ăn ít những thứ khác.

Đường dạng lỏng không hoạt động theo cách này. Khi con người tiêu thụ nó, thường là chúng ta sẽ có thêm calo ngoài tổng lượng calo hấp thụ (3).

Nói cách khác, thức uống có đường không làm bạn cảm thấy no, vì vậy bạn ăn cùng một lượng thực phẩm như trước, nhưng bên cạnh đó còn thêm rất nhiều đường (4, 5).

Trong một nghiên cứu, những người thêm soda vào chế độ dinh dưỡng hiện tại tiêu thụ nhiều hơn 17% lượng calo so với trước đó. Đây là một lượng lớn, có thể dễ dàng dẫn đến béo phì nếu dùng lâu dài (6).

Không có gì đáng ngạc nhiên khi các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người uống những đồ uống có đường liên tục tăng cân nhiều hơn người không uống (7, 8, 9).

Trong một nghiên cứu ở trẻ em, mỗi phần thức uống có đường hàng ngày liên quan tới việc tăng nguy cơ béo phì lên 60% (10).

Sự thật là, đồ uống có đường là yếu tố gây béo phì nhiều nhất trong chế độ ăn uống hiện đại. Nếu muốn giảm cân hoặc tránh tăng cân về lâu dài, thì bạn nên nghiêm túc xem xét việc loại bỏ loại thức uống này ra khỏi cuộc sống của mình.

Kết luận: Đường lỏng không gây cảm giác thỏa như thực phẩm dạng rắn mà còn làm cho chúng ta ăn nhiều calo hơn. Đồ uống có đường có thể là yếu tố gây béo phì hàng đầu trong chế độ ăn uống hiện đại.

2. Một lượng lớn đường được chuyển thành chất béo trong gan

Đường được hợp thành từ hai loại phân tử là glucose và fructose.

Glucose có thể được chuyển hóa bởi mọi tế bào trong cơ thể, trong khi đó fructose chỉ có thể được chuyển hóa bởi một cơ quan đó là gan (11).

Đồ uống có đường là cách dễ nhất (và phổ biến nhất) để tiêu thụ quá nhiều fructose.

Khi chúng ta tiêu thụ quá nhiều, trong hoàn cảnh chế độ ăn uống có hàm lượng carb và calo cao ở phương Tây, gan bị quá tải và biến fructose thành mỡ (12).

Một phần mỡ chuyển hóa thành chất béo trung tính trong máu, trong khi một phần ở lại gan. Theo thời gian điều này góp phần gây ra bệnh gan nhiễm mỡ không do cồn (13, 14).

Kết luận: Sucrose và xi-rô bắp cao phân tử chứa khoảng 50% là fructose, chất này chỉ có thể chuyển hóa bởi gan. Hấp thụ quá nhiều có thể góp phần gây ra bệnh gan nhiễm mỡ không do cồn.

3. Đường làm tăng mạnh sự tích tụ mỡ bụng

Tiêu thụ đường làm cho chúng ta dễ bị tích tụ nhiều chất béo trong cơ thể.

Fructose đặc biệt làm tăng đáng kể mỡ vùng bụng và các trong nội tạng. Đây được gọi là mỡ nội tạng hoặc mỡ bụng (15).

Trong một nghiên cứu kéo dài 10 tuần trên 32 người khỏe mạnh uống nhiều nước ngọt có đường fructose hoặc glucose (16).

Những người tiêu thụ glucose chỉ bị tăng mỡ dưới da (không liên quan đến bệnh trao đổi chất), trong khi những người uống fructose tăng đáng kể mỡ nội tạng có hại.

Kết luận: Tiêu thụ nhiều fructose gây ra sự tích tụ mỡ nội tạng, đây là loại mỡ nguy hiểm dẫn đến bệnh chuyển hóa.

4. Soda có đường gây kháng insulin, một đặc điểm chính của hội chứng chuyển hóa

Chức năng chính của nội tiết tố insulin là vận chuyển glucose từ trong máu vào tế bào.

Nhưng khi chúng ta uống soda có đường, các tế bào có xu hướng trở nên kháng lại những tác động của insulin.

Khi điều này xảy ra, tuyến tụy phải tạo ra nhiều insulin hơn để loại bỏ glucose ra khỏi máu, do đó mức insulin trong máu tăng lên. Tình trạng này được biết đến là kháng insulin.

Kháng insulin được xem là lý do chính gây ra hội chứng chuyển hóa, bàn đạp gây ra bệnh tiểu đường tuýp 2 và bệnh tim (17).

Dư thừa đường là nguyên nhân gây ra kháng insulin và mức insulin trong máu tăng mãn tính (18, 19, 20).

Kết luận: Đường dư thừa có thể dẫn đến kháng insulin, sự bất thường chính trong hội chứng chuyển hóa.

5. Thức uống có đường có thể là nguyên nhân hàng đầu của bệnh tiểu đường tuýp 2

Bệnh tiểu đường tuýp 2 là một loại bệnh rất phổ biến, ảnh hưởng đến gần 300 triệu người trên toàn thế giới.

Nó được đặc trưng bởi lượng đường trong máu tăng cao trong khi mắc chứng kháng insulin hoặc thiếu hụt insulin.

Đồ uống có đường được cho là có thể dẫn đến kháng insulin, không có gì đáng ngạc nhiên khi thấy rằng rất nhiều nghiên cứu liên hệ việc tiêu thụ soda với bệnh tiểu đường tuýp 2.

Trên thực tế, chỉ cần một lon soda mỗi ngày thôi cũng liên quan mật thiết tới nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 (21, 22, 23, 24).

Trong một nghiên cứu gần đây về vệc tiêu thụ đường và bệnh tiểu đường ở 175 quốc gia, cứ 150 calo (khoảng một lon soda) đường mỗi ngày có liên quan đến sự gia tăng 1.1% bệnh tiểu đường tuýp 2 (25).

Để đối chiếu con số đó, nếu toàn bộ dân số Hoa Kỳ thêm một lon soda vào khẩu phần ăn hàng ngày thì gần 3.5 triệu người có thể bị tiểu đường.

Kết luận: Có rất nhiều bằng chứng liên quan đến việc tăng lượng đường phụ gia tiêu thụ, đặc biệt là từ đồ uống có đường với bệnh tiểu đường tuýp 2.

6. Soda có đường không chứa chất dinh dưỡng gì ngoài đường

Soda có đường chứa năng lượng “rỗng.” Điều này không phải nghi ngờ gì.

Nó tuyệt đối không chứa các chất dinh dưỡng thiết yếu, không vitamin, không khoáng chất, không có chất chống oxy hóa và không chất xơ.

Nó quả thực không thêm được gì vào chế độ dinh dưỡng ngoại trừ lượng đường dư thừa và lượng calo không cần thiết.

Kết luận: Soda có đường chứa ít hoặc không có các chất dinh dưỡng thiết yếu và do đó , có thể được phân loại vào dạng năng lượng “rỗng.”

7. Một số người tin rằng đường có thể gây kháng Leptin

Leptin là một hoóc-môn được tạo ra bởi tế bào mỡ trong cơ thể (26).

Vai trò chính của nó là điều tiết sự cân bằng năng lượng về lâu dài, chỉ định lượng calo chúng ta ăn vào và đốt cháy (27, 28).

Leptin có nhiệm vụ bảo vệ chúng ta khỏi cả cơn thèm ăn và béo phì và thường được gọi là  “hoóc-môn tạo cảm giác thỏa mãn ” hoặc “hoóc-môn đói.”

Chống lại các tác dụng của hoóc-môn này (được gọi là kháng leptin) hiện tại được cho là một trong những lý do hàng đầu làm tăng mỡ ở con người (29, 30).

Một số nghiên cứu sơ bộ đã liên hệ việc hấp thụ đường, chủ yếu là fructose với chứng kháng leptin ở chuột.

Khi những con chuột này được cho ăn nhiều fructose, chúng trở nên kháng leptin. Khi cho chúng quay trở lại chế độ ăn uống không đường, kháng leptin biến mất (31, 32).

Tuy nhiên, vấn đề này còn lâu mới đạt được kết luận và cần được xác thực lại bằng những nghiên cứu trên người, dùngđường với liều lượng liên quan tới sinh lý. Những nghiên cứu trên chuột này dùng liều lượng lớn, với fructose chiếm đến 60% calo.

Kết luận: Các nghiên cứu trên động vật cho thấy chế độ ăn uống nhiều fructoseo có thể làm tăng khả năng kháng leptin, nhưng loại bỏ fructose sẽ đảo ngược được vấn đề.

8. Soda có đường hoàn toàn có thể gây nghiện đối với nhiều người

Khi ăn đường, dopamine được giải phóng trong não bộ tạo cho chúng ta cảm giác dễ chịu (33).

Não bộ con người được lập trình tìm các hoạt động giải phóng dopamine như một phản xạ tự nhiên. Cơ thể chúng ta đặc biệt thích các hoạt động giải phóng nhiều dopamine.

Đây thực sự là các loại thuốc gây nghiện có tác dụng như cocaine và đó là lý do con người có thể trở nên phụ thuộc vào chúng.

Rất nhiều nghiên cứu cho thấy rằng đường và các loại đồ ăn vặt chế biến sẵn nói chung có thể có tác dụng tương tự nhau (34).

Đối với một số người dễ nghiện, điều này gây ra các hành vi đặc trưng của bị nghiện là lạm dụng thuốc. Điều này còn được biết đến như là nghiện thực phẩm.

Các nghiên cứu trên chuột đã chứng minh rằng đường có thể gây nghiện về thể xác (35, 36, 37).

Trong khi chứng minh chứng nghiện ở người khó hơn thì nhiều người tiêu thụ đồ uống có đường (và các đồ ăn vặt khác) theo thói quen vốn là đặc trưng cho các chất gây nghiện và dễ gây lạm dụng.

Kết luận: Nước ngọt có đường ảnh hưởng mạnh tới hệ thần kinh tưởng thưởng, ở những người nhạy cảm chất này rất có thể gây nghiện.

9. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối quan hệ giữa thức uống có đường với nguy cơ bị bệnh tim

Việc tiêu thụ đường lần đầu tiên được liên hệ với nguy cơ mắc bệnh tim trong những năm 60 và 70 (38, 39).

Kể từ đó, người ta đã xác định rằng đồ uống có đường làm tăng một số nguy cơ chính đối với bệnh tim mạch.

Điều này bao gồm cả lượng đường trong máu, chất béo trung tính trong máu, các hạt LDL nhỏ, đặc và nhiều thứ khác (16, 40).

Nhiều nghiên cứu gần đây ở người đã tìm ra được mối liên quan chặt chẽ giữa lượng đường tiêu thụ và nguy cơ bệnh tim ở nam giới, nữ giới và thanh thiếu niên (41, 42, 43, 44, 45, 46).

Một nghiên cứu theo sát 40,000 nam giới trong hai thập kỷ cho thấy những người uống một lon nước ngọt mỗi ngày có nguy cơ bị đau tim hoặc chết vì đau tim cao hơn 20% so với những người hiếm khi uống đồ uống có đường (47).

Kết luận: Mối quan hệ giữa đường và nguy cơ bệnh tim được phát hiện cách đây hàng thập kỷ. Kể từ đó, nhiều nghiên cứu đã tìm ra các mối liên quan chặt chẽ.

10. Người nghiện uống soda có nguy cơ bị ung thư cao hơn

Nguy cơ ung thư có xu hướng đi cùng với các chứng bệnh mãn tính khác như bệnh béo phì, tiểu đường tuýp 2 và bệnh tim.

Vì lý do này, không có gì đáng ngạc nhiên khi thấy rằng đồ uống có đường có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư.

Một nghiên cứu trên hơn 60,000 nam giới và phụ nữ cho thấy những người uống hai lon soda có đường hay nhiều hơn mỗi tuần có nguy cơ ung thư tuyến tụy cao hơn 87% so với những người không uống soda (48).

Một nghiên cứu khác tìm thấy một mối liên hệ mạnh mẽ của bệnh ung thư tuyến tụy ở phụ nữ, nhưng không thấy ở đàn ông (49).

Phụ nữ sau mãn kinh tiêu thụ nhiều soda có đường cũng có nguy cơ ung thư nội mạc tử cung (50).

Tiêu thụ nước ngọt có đường cũng có liên quan đến sự tái phát ung thư và tử vong ở những bệnh nhân ung thư kết trực tràng (51).

Kết luận: Bằng chứng từ các nghiên cứu quan sát cho thấy rằng việc tiêu thụ đồ uống có đường làm tăng nguy cơ ung thư.

11. Đường và axit trong soda là thảm họa cho sức khỏe răng miệng

Một sự thật nổi tiếng là nước soda có đường có hại cho sức khỏe răng miệng.

Soda chứa các loại axit như axit photphoric và axit cacbonic.

Những axit này tạo ra môi trường có tính axit cao trong miệng và làm cho răng dễ bị phá hủy.

Trong khi chính các axit trong soda có thể gây hại, nó kết hợp với đường làm cho soda đặc biệt có hại (52, 53).

Đường cung cấp năng lượng có thể tiêu hóa một cách dễ dàng cho vi khuẩn có hại trong miệng. Kết hợp với axit, nó tàn phá sức khỏe răng miệng theo thời gian (54, 55).

Kết luận: Các axit trong soda tạo ra môi trường có tính axit trong miệng, trong khi đường là thức ăn cho các vi khuẩn có hại sống cư trú ở đó. Điều này có thể có tác động xấu nghiêm trọng đến sức khỏe răng miệng.

12. Những người thường xuyên uống soda tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh gút

Gút là một  bệnh lý đặc trưng bởi chứng viêm sưng và đau khớp, đặc biệt là ở ngón chân cái.

Bệnh gút chủ yếu xảy ra khi nồng độ axit uric trong máu cao chuyển sang kết tinh (56).

Fructose là carbohydrate chính được biết là làm tăng hàm lượng axit uric (57).

Do đó, nhiều nghiên cứu quan sát lớn đã tìm ra mối liên hệ chặt chẽ giữa thức uống có đường và bệnh gút.

Các nghiên cứu dài hạn đã chỉ ra rằng soda có đường có liên quan đến việc nguy cơ mắc bệnh gút  lên 75% ở phụ nữ, và gần như làm tăng  gấp đôi nguy cơ ở nam giới (58, 59, 60).

Kết luận: Đàn ông và phụ nữ thường uống đồ uống có đường làm tăng nguy cơ phát triển bệnh gút.

13. Tiêu thụ đường làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ

Sa sút trí tuệ là thuật ngữ chung  được dùng để mô tả các tình trạng thoái hóa thần kinh có thể xảy ra khi chúng ta già đi. Dạng phổ biến nhất là bệnh Alzheimer.

Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng bất kỳ sự gia tăng dần dần nào về lượng đường trong máu đều có liên quan mật thiết với việc tăng nguy cơ sa sút trí tuệ (61, 62).

Nói cách khác, lượng đường trong máu càng cao, nguy cơ uy giảm trí tuệ càng cao.

Do đồ uống có đường gây tăng lượng đường trong máu đột ngột và có thể làm lượng đường trong máu tăng do kháng insulin, điều đó có nghĩa là chúng có thể tăng nguy cơ sa sút trí tuệ.

Những nghiên cứu trên loài gặm nhấm đã hỗ trợ cho những phát hiện này và cho thấy, đồ uống chứa nhiều đường có thể làm suy giảm trí nhớ và khả năng đưa ra quyết định (63).

Vì vậy,  các đồ uống có đường không chỉ gây hại cho sức khỏe chuyển hóa, chúng dường như cũng có hại cho não bộ của chúng ta.

Nếu bạn muốn giảm cân hay tránh những căn bệnh mãn tính và sống lâu hơn với một bộ não minh mẫn hơn, thì hãy xem xét việc tránh những đồ uống có đường như một thứ dịch bệnh.